  |
 |
 |
  Özel
günlerimizin özel sohbetlerini paylaştığımız kuruyemiş ailesi, ithal
edilen çeşitleriyle birlikte her geçen gün zenginleşiyor. Çerez tabaklarında
bir araya geldiklerinde oldukça iştah kabartan kuruyemişler kilo yapıcı
özelliğine karşın sağlığa yararlı etkenlere de sahipler. Genellikle mutlu anlarımızı tamamlayan minik ve farklı tad takviyeleridir kuruyemişler. Uzun kış gecelerinde TV seyrederken gömüldüğümüz puf koltuğumuzun yanıbaşında duran sehpada, heyecan kasırgası spor karşılaşmalarında, café-barlarda, aperatiflere eşlik eden küçücük tabaklarda biraraya gelirler çerezler. Tombul biçimli fıstık, narin yapılı kabakçekirdeği, sihirli tadıyla Antepfıstığı ve bozanın arkadaşı sarı leblebi, yemeye başlayınca sonu getirilemeyen ayçekirdeği, besleyici özellikli fındık, badem, kuru üzüm, incir ve kayısı, Türkiye'nin çeşitli yörelerinde yetiştirildikten sonra, evlerimizdeki küçük çerez tabaklarında bir araya geliyor ve ağızlarımızı tadlandırıyor. Bunun yanısıra artık evlerimize sadece Türkiye'nin farklı yörelerinde yetişen çerezleri değil, çok uzak diyarlarda yetişen kuruyemişler yani daha düne kadar yabancısı olduğumuz tadlar da katıldı. İ t h a l - L e z z e t l e r Bu ithal lezzetlerin başında, satışı her geçen gün artan ''keşü'' geliyor. Keşü'nün vatanı, Hindistan. Ancak, Türkiye'de henüz pek bilinmiyor. Yağlı, fevkalade besleyici özellikte, oldukça tombul, bir çeşit yer fıstığı. Ayıklanmış, yağda kavrulmuş, tuz oranı az, bu fıstık çeşidinin ağzı dolduran, oldukça lezzetli bir tadı var. bir defa tadını deneyince de, kolay kolay vazgeçebilecek bir lezzet değil. Ancak kalorisinin oldukça yüksek olduğunu söylemeliyiz. Keşü'ye en büyük ilgiyi beş yıldızlı oteller gösteriyorlar. California'dan ithal edilen badem çerez. Dışı sert, içi yumuşak olan bir nevi kavrulmuş mısırın çıtır çıtır çeşidi. Ancak, çiğneme sırasında diş dolguları olanların dikkat etmesi gerekiyor.  İ
l a ç - N i y e t i n e Beyaz leblebi mide suyunu çekmede birebir olduğu gibi, zayıflamak isteyenlerin açlıklarını bastırmada kullandıkları bir çerez. Adapazarı tarafında yetiştirilen iç kabakçekirdeği ise, prostat ve bağırsakta tenya gibi problem yaşayanlara aç karnına yemeleri tavsiye ediliyor. Aç karnına bir-iki adet yenmesi tavsiye edilen acıbademden, şeker hastalarına fayda sağlarken, üryani erik, kabuğu soyulmuş incir tadıyla bağırsakları yumuşatıyor. Siyah üzüm, kan yapıcı özelliği nedeniyle çocuklara ve hanımlara, kayısı ise karaciğere iyi geliyor. Kuru kayısının kükürtle sarartılan çeşidinden başka, buruşuk görünüşü ve koyu rengiyle doğal kurutulan bir türü daha var ki, koku ve lezzet farkı nedeniyle Avrupalılar pek rağbet ediyorlar. Günümüzde kuru yemişler stresi bastırmakta yardımcı olduğu gibi sigarayı bırakanlara oyalayıcı etki ediyor. Ama burada çok dikkat edilmesi gereken bir husus var. Sigarayı bırakmayı deneyenlerin zaten iştahları açılıyor ve yeterince önem vermezlerse bu dönemde kiloları artıyor. Bir de sigaranın arkadaşlığı yerine kuruyemişi tercih edenlerin, kilo sorununa herkesten daha fazla dikkat etmeleri gerekiyor. Keçi boynuzu da boğazı temizlemede faydalı oluyor. En iyi zamanı Eylül ayı olan keçiboynuzu meyvesi, ağaçlardan toplandıktan sonra yılboyu küflenmemesi için iyice kurutuluyor. Eylül ayından uzaklaştıkça keçiboynuzları sertleşiyor. İşte gördüğünüz gibi kuruyemiş yaşamamıza birçok kapıdan giriyor. Hem eğlenceli bir çerez, hem ilaç niyetine sağlığımızı regüle ediyor, hem de sigara gibi alışkanlıktan kurtulmak isteyenlere can yoldaşlığı yapıyor. Çerezlerde Yenilikler  Günümüzde
klasik kuru yemişler çeşitlenirken, yöresel tatlar daha tanınır olup,
yeni lezzetler ortaya çıkıyor. Son aylarda büyük kentlerin kuru yemiş dükkânlarını süsleyen lezzetlerden biri de "Muska Pestili" Antep ve Kilis yöresinde tanınıp, getirilen, İstanbul'un Eminönü ilçesi Mısır Çarşısı Malatya Pazarı'nda boy gösteren pestil, içine üzüm, Antep fıstığı, nişasta, kullanılarak yapılan harcın muska biçimi sarılmasıyla yapılıyor. Uzun dayanma süresine sahip olan bu mamul, Sonbahar'da yapılıp kış boyunca yenebiliyor. Besleyici olduğu kadar üşümeye karşı enerji veren ağızda ısırınca mutluluk bırakan özelliğe sahip.  Kaysı
Döneri.Malatya'dan diğer illere transfer olan bir başka ilginç tat olan Kaysı döneri Kaysı, Antep fıstığı, glikoz, şeker, havuç, karışımı. Döner bıçağı yardımıyla yaprak kesilerek yeniyor. Kaysının karaciğere, bağırsaklara, cilde olan faydasının yanı sıra kaysı Döneri yeme şekli, lezzeti, görünüşü ile ilgi çekiyor. Kuru yemiş tezgâhlarının bir başka yeniliği ise Uzakdoğu ülkelerinden ithal edilen kurutulmuş meyveli şekerleme türleri. Bunlar arasında kuru ananas, kuru mango, kurutularak dilimlenmiş muz, kuru papaya gibi çeşitler bulunuyor. Malatya Pazarı elemanlarından Mehmet Engin Çeşitli tatlarla yapılmış örnekler veriyor.  Nar Döneri, Muz Döneri Kayısı döneri, İncir döneri derken Nar ve Muz döneri de yapıldı. Malatyalılar Kuru Yemişin buram buram nar ve muz lezzeti hissedildiği dönerleri ışığa tutunca içi cam gibi parlıyor, yerken fıstıklarla ağız tatlanıyor, mutluluk veriyor. Yerli mamul katkısız, doğal dönerlerin kilosu 30 TL. Döner bıçağı ile kesiliyor, plastik bir şeffaf kaba koyup veriliyor. Yarısı muzlu, yarısı narlı dönerlerden kestirip 10 TL lik alıyor, tat ve  enerji
kananıyorsunuz.Natürel Şekerpare Kurutulmuş kaysılar içine ceviz konuyor, kaysılar üzerine tereyağı sürüp fırına veriliyor toz şeker serpilerek yeniyor. Bir başka yapım şekli ise kuru yaprak kaysı doğal hali ile tereyağında tavada kızartılıyor bu pişirim ile yemek sonrası tatlı olarak yeniyor. Mevsimi olmasa bile kuru cevizleri taze ceviz yapma imkânı da bulunuyor. Ayıklanmış olarak alacağınız ceviz içlerini su dolu bir kavanoz içinde bir veya iki gün buzdolabında bekletiyorsunuz. Dış çeperi yumuşayarak daha kolay soyulan ceviz içleri, bu bekleme sonrası taze cevizden ayırt edilemeyecek lezzete sahip oluyor. Aynı formül badem içine de uygulanabiliyor. Malatya Pazarının diğer elemanı Hüsnü Soğancı ise son günlerin gözde çerezlerinden biri olan Susamlı Fıstık (Yer Fıstığı) olduğunu söylüyor. Ballı, susamlı, oluşu nedeniyle enerji veren, yerken ağızda bal tadı bıraktığı için tadı beğenilen susamlı fıstıklara en çok Alman turistler rağbet ediyor. CEREZLERE KATILAN SON YENİLİKLER  Bezelye
ve Bakla çereziUzakdoğu kökenli ithal bir çerez türü olan bezelye çerezi, kavrulmuş ve hafif tuzlu. Kıtır kıtır yenme özelliğine sahip bezelyeler bu hali ile bile damakta bezelyeye has tat, çeşni bırakıyor. Eğlence dünyasının gözde barlarında aperatif, kokteyl türü içeceklerin yanında tüketilirken, en çok bira ile birlikte uyum sağlıyor. Bezelye çerezi kilosu 6 TL'den Mısır Çarşısı girişi No:40'ta Malatyalılar kuruyemişçisinden satın alınabiliyor. Bakla çerezi de bezelye çerezi gibi aynı özellikler taşırken aynı fiyatı taşıyor. Tek farkı bakla çerezinin besin değeri bezelyeye oranla daha fazla olması.  Taze
Meyve ŞekerlemesiMalatyalılar Kuruyemişçisinin bir başka yeni ithal çeşidi ise tatlının Dünya merkezi Şam'dan geliyor. Çiçek sepeti kadar estetik bir sunumla ambalajlanıp jelâtin kâğıt içinde sepette bir araya gelen kurutulmuş taze meyve şekerlemeleri arasında armut, kiraz, erik, kayısı, kavun, ceviz gibi sevilen meyveler bulunuyor. Yemek sonrası tatlı niyetine yenilen şekerlemelerden oluşan meyve sepeti bir kg ağırlında olup 24 YTL ile fiyatlanıyor. Kuru yemiş mesleğinde aralıksız 46 yıldır çalışan Cemal Atalay, kuruluştan bu yana üçüncü kuşak olduklarını, taze ve tadında çerezleri yemenin kişiye mutluluk verdiğini belirtiyor. Çerezler, menşeinin binlerce km uzakta olmasına rağmen çerez tabağına sadece bir kol mesafesi uzaklıkta sevenleri ile buluşuyor.  Altın
ÇilekTatlı, mayhoş tadıyla sevilen ve Kanada’dan ithal edilen, çilek büyüklüğündeki kuru meyve türü. Şeker hastalığına yararlı olup, metabolizmayı çalıştırmasıyla zayıflamak isteyenler tarafından aranıyor ve kilosu 70 TL den fiyatlanıyor. Malatya Çıtırı Cappuccino, soya sütü karışımı leblebi üzerine kaplanıyor, sade veya içeceklerle beraber tüketiliyor. Leblebi üzeri kahveli çikolata kaplı dışı çıtır çerez de bilhassa turistlerin yeni keşiflerinden sayılıyor.  Kendy
FıstıkYer fıstığı üzerine susamlı bal, şeker karışımı kaplanıyor. Bir yıllık mazisi olan yeni kesif Kendy fıstığı gün geçtikçe soranların sayısı artıyor. Gevrek Leblebi Leblebi üzerine nişasta kaplamalı bir tür çerez. Çıt Badem Azerbaycan’dan ithal edilen bademlerin, ince kabuklu oluşu ve elle kolay kırılışı ile tercih ediliyor. Keyifli bir yeme şekli ve tadı sunuyor, kabuk içinde olması nedeniyle tazeliğini uzun süre koruyor.  Dallı
Kan ÜzümüMalatya ve çevresine has bir üzüm türü, salkım halinde kurutulmuş olması göze hoş geliyor, bu haliyle meyvenin tamamını görme imkânı veriyor. Salkımdan tane tane koparılıp yenen üzümler kansızlığa etkili olup çekirdeği ile beraber yenmesi tavsiye ediliyor. Çekirdeksiz Siyah Erik Kan yapıcı özelliğinin yanı sıra bağırsak çalıştırıcı faydaları bulunuyor. Tatlı buruk tadıyla seviliyor. Üryani Eriği Kastamonu çevresinde yetiştirilen kabuksuz bir erik türü olan üryani eriği için Malatya Pazarı Kuruyemişçilikten Naim Duman, bu erik türünün tadı için sevilip yenmesinin yanı sıra, aç karnına beş altı tane tüketildiğinde bir saat sonra ılık su içilirse, bağırsakları çalıştırıp kabızlığı önleme etkisi görüldüğünü belirtiyor. Ayrıca yarım kilo eriği üç litre kaynamış su içine koyuyor, bu haliyle kaynatmadan bir gün bekletip ertesi gün içildiğinde büyük yararı görülüyor. Komposto ise bir başka tüketim şekli olabiliyor. Kuruyemiş Haritası  Başta
Avrupa ülkeleri olmak üzere, birçok Arap ülkesine de önemli oranda
kuruyemiş ihraç eden Türkiye'nin kuruyemiş haritası şöyle: Fıstık: Silifke, Anamur, Osmaniye Badem: Siirt yöresi ve özellikle Ege Bölgesi'nde Datça Sarı Leblebi: Manisa-Kula, Çorum, Kütahya-Tavşanlı Beyaz Leblebi: Denizli-Tavas Fındık: Giresun, Ordu-Bulancak Kabakçekirdeği: Trakya Bölgesi'nde Edirne Ayçekirdeği: Kayseri, Erzurum Antepfıstığı: Gaziantep, Siirt Mısır Kavurgası: Yeni moda çerezlerden bir tanesi de Kavrulmuş Mısır. Ankara civarından geliyor dışı sert, içi yumuşak özellik taşıyor. Mısır kavurgası olarak anılıyor. Hollanda'dan gelen yeni teknoloji ürünü fırın, kuruyemişler bantlarda yürürken her tarafını çevirip pişiriyor, nemini ölçüyor, pişirme süresini ayarlıyor, belli kademelerde fanlarla soğutmasını yapıyor, el değmeden tuzlu fıstık , iç Antep badem, Leblebiyi ve kabak çekirdeğini kendi başına tuzluyor. Leblebi denince ilk akla Çorum Leblebisi geliyor. Özellikle leblebi çekirdek yazlık sinemaların vazgeçilmez alışkanlıklarından sayıldığı zamanlarda çok fazla tüketilirdi. Beyaz leblebi sarı leblebi sokaklarda gezici kuruyemişçilerde en fazla satılan çeşitlerdi, her öğrencinin cebinde bir avuç mutlaka bulunurdu. Kış gecelerinin aranan içeceği üzerine konulan yeni kavrulmuş leblebinin tadına doyum olmazdı. Çocukluk anıların unutulmazı ise havanda dövülmüş leblebi tozuna karıştırılmış toz şekeri kaşık kaşık yemekti. Leblebi mide asidini emmesi nedeniyle geciken öğünler öncesi de faydalı oluyor.  Çorum’un simgesi haline gelen leblebi çeşitleri gün geçtikçe artma gösteriyor. Üreticiler leblebinin akla gelebilecek her çeşidini yapıyor, fuarlara katılarak mümkün olabildiğince tanıtımını yapıyorlar. Gevrek leblebi, soyalı leblebi, çıtır leblebi, bıldırcın leblebi, un, nişasta, sütlü çikolata, keçiboynuzu tozu ilaveleri ile hazırlanan çeşitlerin yanı sıra, acılı, tuzlu, şekerli, susamlı, karanfilli, ballı, vişneli, kuşburnulu, ahududulu, sarımsaklı, neskafeli, naneli ve baharatlı türlerin sayısını 37 çeşide kadar çıkarmışlar. Yine de bilinen klasik leblebinin kavrulması sırasında etrafa yayılan imrendirici koku, leblebici dükkânlarına mıknatıs gibi çekiyor. Leblebilerin kilosu ise 12.00 TL ila 20.00 TL arası değişiyor. (Şubat-2014) Yer Fıstığı Kuruyemiş sektörü için kabuklu çiğ fıstık, kabuklu kavrulmuş tuzlu fıstık, iç fıstık, tuzlu iç fıstık, soyulmuş esmer fıstık, soslu fıstık, dondurma sektörüne esmer pirinç fıstık, çikolata sektörüne krokanlık fıstık, pasta sektöründe kullanılmak üzere hazırlanan beyaz pirinç fıstık, file fıstık gibi ürün çeşitleri bulunuyor. Yer fıstığı, tohumlarında da yüksek oranda yağ bulunması nedeniyle bitkisel yağ üretiminde önemli yer tutuyor. Yer Fıstığının Yararları İçerdiği yağ ve kaloriler  sindirim
sistemi tarafından tamamen emilemez. Patates kızartmasından ya da bir dilim pastadan alınan yağı yakmak ne kadar zorsa yer fıstığından alınan yağı yakmak o derece kolaydır. Vücudun yerfıstığının içerdiği tekli doymamış yağları çok hızlı bir şekilde enerjiye çevirir. İçerdiği B3 vitamini kandaki yüksek kolesterol düzeyini düşürür, dolaşımı artırır, zihni açar. Bağışıklık sistemini destekler. Kasların ve kemiklerin güçlenmesini sağlar. İçinde bulunan B1 vitamini kan şekeri düzeyini kontrol altında tutar, bu nedenle şeker hastalarına yardımcı olur. Cinsel arzuyu artırır. Zihinsel ve bedensel yorgunluğu alır. Keçiboynuzu Ağacı Keçiboynuzu Çiçekleri Anadolu'da bazı yörelerde harnup olarak da bilinir. Yeryüzünün en eski bitkilerinden olup anavatanı olarak Güney Anadolu, Suriye, Kıbrıs, Yunanistan, İspanya, Fas, Tunus, Cezayir, Filistin ve Libya olup memleketimizde, Antalya, Mersin, Silifke, Datça dolaylarında yaklaşık 1500 km2 lik sahil şeridinde doğal olarak yetişmektedir.Keçiboynuzu, yetişmeye başladığı ilk 15 yıl meyve vermeyen bir bitkidir. Meyveleri ilk başlarda yeşil olup, olgunlaştıkça kahverengileşen ve tam olgunlaşınca parlak kahverengi renk alır. Keçiboynuzunun en büyük özelliği nefes darlığına karşı oldukça etkili olmasıdır. Keçiboynuzunun nefes darlığına karşı etkili olan etkin maddesi hemen hemen başka hiçbir bitkide bulunmamaktadır. Bu etkin madde aynı zamanda bazı alerjik astım rahatsızlıklarında öylesine etkilidir ki; derhal sonuç almak mümkün olabilmektedir. Ayrıca alerjinin neden olduğu nefes darlığı problemlerinde büyük bir başarıyla uygulanabilir. Analgesic Ağrı kesici Antiallergenic Alerjiye karşı Antiasthmatic Astıma karşı Antibacterial Bakteri yok edici Antibronchitic Bronşite karşı Anticancer Kansere karşı Antihepatotoxic Karaciğeri toksinden arındırıcı Antioksidant Serbest radikalleri yok edici Immunostimulant Bağışıklık sistemini güçlendirici Antiviral Mikroplara karşı Antiseptic Antiseptik Cancer-preventive Kansere karşı koruy  ucu
Antinitrosaminic Nitrozamin yok edici Bronchodilator Bronş genişletici
Antipolio Çocuk felcine karşı Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi gallik
asit çok yönlü bir maddedir. Bu maddenin belirtilen bu özelliklerini
artıran ve takviye eden keçiboynuzunda bulunan promotor maddelerdir.
Akciğer ödemine karşı keçiboynuzunun desteği bulunmaz bir imkan. Balgam
söktürücü gücü ve astıma karşı olan tedavi edici gücü çok fazladır.Sigara içenler keçiboynuzuna başladıktan bir iki gün sonra nasıl balgam çıkardıklarını hayretle gözleyeceklerdir. Keçiboynuzu, insanlığın korkulu rüyası akciğer kanserini %90 oranında önleme gücüne sahiptir. Özellikle sigara içen insanlarda akciğer kanserine yakalanma riskinin ne kadar yüksek olduğu, bu konuyla ilgili hemen her klinik deneyde ortaya konmaktadır. Keçiboynuzu akciğer kanserini önleyen mükemmel bir meyvedir. Ancak, akciğer kanserine yakalanmış olanlar için tedavi etme gücü çok zayıftır. Çünkü bir bitkinin hastalığı önleyici özelliği ile hastalığı tedavi etme özellikleri birbirlerinden farklı şeylerdir. İşte keçiboynuzunun akciğer kanserini tedavi etmekteki gücünü artırıcı farklı etkin maddeler içeren ikinci bir bitkiye ihtiyaç vardır. Bu ikinci takviye bitki kırmızı turptur. Keçiboynuzunda kolestrol bulunmaması ayrı bir avantajdır. Kaffein ve theobromine içermediği içinde tansiyon problemi olanların rahatlıkla kullanabilecekleri bir bitkidir. Fosfor ve kalsiyum bakımından zengindir. Bu nedenle osteoporoz (kemik erimesi) rahatsızlığı olanlara kalsiyum ihtiyaçlarının karşılanmasında çok iyi bir destekleyicidir. Keçiboynuzu (Harnup) Pekmezinin Faydaları: * Kalsiyum bakımından çok zengindir (sütün 3 katı) * İçindeki E vitamini sayesinde; öksürüğe, gribe, kemik erimesine ve kansızlığa iyi gelir * Balgam söktürür, göğsü yumuşatır, bronşları açar, sigara tiryakileri için faydalıdır ve nefes darlığına oldukça etkilidir.(Alerjik nefes darlığı çekenlere ısrarla keçi boynuzu pekmezi tavsiye edilir.) * Yüksek ham selüloz etkisi ile bağırsak rahatsızlıklarına ve gastrite etkilidir. * Mide ve bağırsak gazlarını dışarı atarak mide şişkinliğini giderir. * Bağırsak kurdu, tenya, solucan gibi bağırsak parazitlerini temizler. * Mideye kuvvet verir, yüksek mineral ve vitamin içeriği ile de diş ve diş etleri üzerinde çok olumlu etkileri vardır. * Yüksek doğal şekerler, zengin mineraller (özellikle çinko) ve vitaminler (A , B , B2, B3, D) içeriği dolayısıyla doğal güç ve besin kaynağıdır. * Yüksek sodyum ve potasyum içeriği sayesinde tansiyon, karaciğer ve akciğer üzerine çok yararlı etkileri bulunmaktadır. * Kanın zehirli maddelerini temizler, insanlığın korkulu rüyası akciğer kanserini %90 oranında önleme gücüne sahiptir. Kalbe faydalıdır, kalp çarpıntısını önler. İnsan vücuduna giren radyasyonu dışarı atar. 
|
|
|