Gramofondan pikaba, akordiondan elektro gitara
Plak Albümleri, 45 lik plaklar
45 lik plaklar, kare ebatlı plak kabı zarflar içinde satılırdı. Birikmiş olan plaklar için aynı büyüklükte naylon sayfalardan oluşan plak albümleri vardı, her sayfaya iki tane plak konur, sayfa sayfa çevrilerek aranılan plak bulunurdu.
Plak albümlerinin kutu çanta gibi sayfasız olanları da vardı. Doğum günü veya ev partisine giderken plak albümünü ya koltuğunuz altına alıp, ya da tutacağından tutup giderdiniz.
Plak temizleme fırçaları kadifeydi. Plakların üzerinde ki tozlar, cızırtı yapmasın diye kadife kaplı silgiyle silinirdi. Philips, Dual 1211 gibi markalı pikapların yanında dururlardı.
Plaklarda "Sahibinin Sesi" markası maskotu olan gramofonlu köpek ile simgeleşmişti. Plak satın alınca üzerine vergi olarak tayyare pulu yapıştırılırdı.
TK-23 Grundik teyplerin döner bantları iki saat sürer, plak koy kaldır gerektirmezdi.
İstanbul'un bir yakası 110 volt, diğer yakası 220 volt'tu, elektronik cihazların trafoları 110 volta ayarlıyken, yanlışlıkla 220 volta takılırsa bu nedenle yapılan unutkanlıklarda trafo yanardı.

''Yetişkinler akordion eşliğinde eğlenir, Ça-Ça, Bossa nova, Twist, Tango dinler, dansları yapar, ''Hulohop'' denilen fiber çemberleri vücutlarında çevirmişlerdi.
Gramafon ve taş plaklardan sonra ''TK 23 Grundig'' markalı teypler hayatımıza girdi.
Derken mobilyalı müzik dolapları, tilt salonlarında para atınca çalışan otomatik plak dolapları, otomatik pikaplarda üst üste konup kurulan 45'lik, 33'lük LP'ler geldi ardından. 45 lik plaklar için plak çantaları vardı. Kare şeffaf naylon sayfalardan oluşan her bir albüm sayfasına bir veya iki plak konurdu. Sinemalarda oynayan filmler plakların tanıtımına büyük etkiler de bulunurdu, 1960 yılında Elvis Presley'in G.I. Blues filmi, 1966 yılında Julia Andrews Neşeli Günler ile büyük sükse yapmıştı. Boby Darin'in baş rolde olduğu Came Septembre, George Chakiris'in rol aldığı West Side Story, Omar Serif'li Dr Jivago filimlerini seyredenler plağını da edinirdi. The Beatles grubunun Sergent Paper Albümü rock müziğinin adeta kilometre taşıydı.
Otomatik pikaplar ve 45 lik plaklar
Elvis Presley, Peppino Di Capri, Enrico Macias ilk 45 lik plaklarımızdı. 1960 lar da önceleri yerli bir plağı 14.50 sonra 12.50 kuruşa alırdık amma plağın göbeğine Bachelor boy plağında olduğu gibi 10 kuruşluk bir de tayyare pulu yapıştırırlardı plak almanın vergisiydi. Bir ara her renk plak basılmaya başladı.
Cliff Richard Dynamite'i, yeşil basmışlardı, Adamo'nun "Tombe la neige"i de yeşil renkliydi.
Plak çabuk çizilir, çala çala aşınırdı, elle tutarken plak yüzeyinde yağlı parmak izi kalmaması için kenarlarından tutmaya özen gösterilirdi. Almanya da resimli 45 lik plak modası yayıldı ama bize gelmedi. David Bovie'nin 45'liğinde portresi döner dururdu.
Plağın göbeği kırılmış ise mutlaka daire biçiminde plağı ortalayan adaptör olmalıydı.
Otomatik Pikaplarda 10 adet 45 liği üst üste koyup ortadaki çubuğa geçirdiniz mi bir daha müdahale etmenize gerek olmadan arka arkaya hepsi çalardı. Burada dikkat edilmesi gereken husus, hangi yüzü dinlemek istiyorsanız ona göre yerleştirmenizdi.
Ne var ki ev partilerinde otomatik pikap kimsenin işine gelmezdi tam dans ederken plak bitince kol kalkar yerine gider plakları tutan diğer kol bir plağın döner tablaya düşmesi için harekete geçinceye kadar zaman geçerdi.
Plak dönmeye başlayınca bu defa da üç dört tur amors için döner bu süre boyunca dans edenler müzik başlayana dek boşlukta kalırdı.
Elektro gitarların sesi, 60'lı yılların başında daha doğaldı.
gitar soloları çeşitli tünellerden geçirilip distorsiyon etme henüz icad edilmemişti. Gitaristler ayak pedallarını bilmezdi, vah vah, fuzz box pedalları devreye girmemişti. İlginçtir fabrikasyon gitarlar da yoktu, ilk elektro gitarlar elde yapılırdı ve çok ağırdı, yorardı. Fotoğrafı görünen Fender Strato caster 1959 yılına ait el yapımı ilk Fender'lerden biri. Gül ağacı sapı, çift manyetikli ve vibratolu. Shadows grubunun gitaristi Hank Marvin genellikle Fender marka çift boynuzlu bu tip yaprak gitarıyla enstümantal parçalarda farklı ekol yaratmıştı.

Bateri takımları ince trampetli olup, bir kasnak etrafına hayvan derili gerilmiş, kroser çemberde karşılıklı vidalar sıkılarak gerilirdi. Cam deri çok sonraları rock müziğe girdi.
Birbirine paralel yay gibi sıralanmış kortun cam deride baget darbeleriyle temasında titremesi trampetlere renk kattı.
Davul takımlarından çıkan seslerde mikrofonlarla artırıldı, eko katıldı.
O yıllara kadar akustik gitarla müzik yapanlar bu defa Hofner, Gipson, Framus, Fender marka gitarlara merak salmışlardı.
Üç manyetikli solid veya yaprak tabir edilen çift boynuzlu gitara sahip olan imtiyazlı sayılırdı.
Sınıfını geçen çocuğa Polo marka gitar, Cümbüş marka bateri alınırdı. Herkes grup kurup müzik yapma telaşındaydı.
Kaptırmaca denilen içinden ne geliyorsa çalınan türde Dinecord marka amplilerden çıkan yüksek volümlü seslerle müzik yapmak, gitarın vibratosunu, vah vah, pedalını, fuzz box devrelerini kullanmak sahibine büyük zevk veriyor, çalanı da dinleyenleri de coşturup, adeta kendinden geçiriyordu.


60'lı yıllara daha gelmeden Elvis Presley, The Beatles, Shadows, Ventures, Erol Büyükburç, Özkan Kaymak, Kanat Gür, Erkut Taçkın, Durul Gence, Alpay, Gökçen Kaynatan, Burhan Damcıoğlu'nun grubu Crayz Boys, Tülay German, Vasfi Uçaroğlu ve diğer gruplar, müzisyenler rock'ın ilk sinyalleri vermişti...
Altın Mikrofon yarışması heyecan vericiydi.
Cem Karaca Apaşlar, Mavi ışıklar, Haramiler, Selçuk Rana Alagöz Kardeşler, Siluetler, Durul Gence Beşlisi, Ali Atasagun, Cahit Oben, Fikret Kızılok, Erkin Koray Yeraltı dörtlüsü, Barış Manço, Önder Bali, Ömür Göksel, Özdemir Erdoğan, İlham Gencer, Ersen ve Dadaşlar, Moğollar, Edip Akbayram, Mavi Çocuklar, Ferdi Özbeğen, Yıldırım Gürses, Sis Beşlisi, Kent Yedilisi, TPAO Batman Orkestrası ve daha niceleri gönülleri fethettiler.

Sanatçıların, yeni çıkan plakların, konserlerin, hatta hangi radyoda hangi melodilerin çalacağı program listelerinin takip edildiği, dönemin müzik dergileri Modern Çağ, Diskotek, Hey Dergisi çıkana dek yegane müzik gençlik dergileriydi. Yabancı sözlü melodilerin şarkı sözleri kitapçık halinde yayınlanırdı.
Plakların saltanatını kaset icad edilince kaset çalarlar sarstı. Pratikti ekonomikti, kaydedip, sıkılınca silme imkanı vardı, portatifti, beraber taşınabiliyordu. Plaktan kasete, kasetten kasete, CD'den kasete kayıt yapılırdı ama en çok pilleri doldurup pikniğe, adalara mesire yerlerine gidişlerde omuz üstünde taşınması modaydı.
Kaset çalar denince ilk akla gelen marka, Philips olmuştu.
Öyle ki konserlere giderken yanında Philips teypini götüren konseri canlı bant kaydını yapabiliyordu.
Herkes kaset doldurmaya başlamıştı. Seyyar satıcılar üç tekerlekli arabalarına yükledikleri kasetleri mahalle mahalle gezdirip, pilli, akülü anfilerinden yüksek sesle çalıyorlardı. Kaset öylesine yayıldı ki, halk arasında kaset doldurmayana kız vermiyorlar denilmeye başladı!.

Boş Vakitlerin Eğlenceleri
Yılbaşlarında Salonda At Yarışı oynamak adettendi.
At yarışı kuponları el kadar olup, işportada bile satılırdı.
Kuponun sol tarafında ki satır kutucuklara kazanacağı tahmini yazılır, sayfanın karşı hizasında ise üzeri ilaçla kapatılmış rakamlar olurdu.
Parmağınızı suya batırıp ilaç kaplı yuvarlak kutucuğa sürünce kimyevi madde erir, altında ki numara ortaya çıkardı. Diğer yuvarlak kutucuğu da ıslatınca orada da kazanma yüzdesi belirirdi. Daha önce aynı numarayı yazmış olanlar ortaya konan miktarın yüzdesini kazanmış olurdu. Günümüz Kazı Kazanoyununun daha ilk hali buna diyebiliriz.

Tombala Çinko ve kağıt oyunları
Yeni yılın bir başka oyunu torbadan çekilen numaralar ve kartlarla oynanan tombalaydı.
Karttaki numaraların bir sırasını, çekilen ilk numaralarla dolduran "Çinko" yapmış olur ortaya konan miktarın bir bölümünü hak eder, kartın tamamını kapatan "Tombala" yaparak büyük ikramiyeyi kazanırdı. Yeni yılın neşesi tombala torbası 60'lı yıllarda numaraların yazılı olduğu rakamlar ahşaptı, şimdiki gibi hafif plastik değildi.

Her boş vakitte hacıyatmazla oynamak, fırdöndü çevirmek, kızmabirader, Pişti, Pis Yedili, Poker, Papaz Kaçtı oynamak oyalayıcı, rekabete dayalı, kazanma hırsı, isteği gizli, sevilen meşgalelerdi.
Papaz Kaçtı oyununda destenin içinden sadece bir papaz ayrılır diğer kartlar iştirakçılara dağıtılır ve eşleşen kartlar ortaya atılarak oyun saat yönünde elden ele kart çekilerek devam ederdi. Son papaz kartı kimde tek kalırsa o kaybeden olurdu. Zevkliydi, heyecanlıydı, herkes birbirine papazlı kartı çektirmek, elinden çıkarmak için yüz mimikleri ve soğukkanlı davranışlarla bir tür mim tiyatrosu oynardı.

Gazete kâğıdından kese kâğıdı yapılırdı da, gazete kâğıdını kıvırıp şapka yapan ustalar, boyacılar, güneşten maç boyunca korunanlar olurdu. Kâğıttan şeytan uçurtması yapıp, uçurtmak büyük zevkti. Çok mutlu olunurdu. Bir sayfa kağıt, biraz iplik uçurtma ve kuyruğu için yeterliydi.
Yıllar geçerken el uğraşları da değişti, bir zamanlar Hulla Hop çeviren, Yo Yo ile oynayan gençler yollarda yürürken bile ''lak lak'' denilen ucu ip bağlı tahta topları ellerinde gezdirirlerdi.
Altın diş yaptırmak modaydı, ağzın içinde sapsarı görünen altın kaplama dişlerden kimse rahatsız olmazdı.


Fotoğraf Makinaları, Kameralar, Filmler, Kartlar
6x9 cm fotoğraf çekenler kutu ve körüklü Zeissikon fotoğraf makinalarını Lüpitel, Kodak Retina 1A modeli, Roleiflex, Roleicord, Minolta SRT 101, Asahi Pentax, Canon gibi markalar takip etti.
1970 yılında Nikon taş gibi bir makina çıkarttı ki Nikon F tam da bir savaş muhabiri makinasıydı, akabinde gelen model 1973 yılıydı ki bu defa Nikon F2 ortaya çıktı ve bu model tüm gazetecilerin benimsediği yaygın model oldu.
50 ve 60'lı yıllarda Telemetreli makinelerle önce metre ayarı ölçülür sonra objektif üzerinde yazılı metreye ayar yapılır, netlik bu şekilde sağlanırdı. Bir çok mika makinanın bile değeri vardı, fotoğraf çekileceği zaman makina muhafazadan çıkarılır, çekim sonrası yeniden aman bir şey olmasın diye muhafaza içine konurdu.

Çekilen fotoğraflar siyah-beyaz zeytuni renkli karta basılırdı, kenarları da giyotin makinasında ya düz, ya da arzuya göre dantelli kesilirdi. En çok kullanılan kart markası Forte olup, gri basamakları iyi netice veren İlford tanınmış, Negtor piyasa kart markalarıydı.
Herşeyden önemlisi çekilen fotoğrafın sonucunu beklemek ayrı bir heyecan verirdi, acaba nasıl çıkacaktı, hele 18x24 cm ebatlı karta basma işi ise başlı başına sanattı, ustalıktı, bu nedenle çekmek kadar karanlık oda önem kazanırdı.
Amerikan malı filmlerde ise Kodak, Alman malı Agfa, İtalyan malı Ferrania en tanınmış film markalarıydı. OR WO da vardı, Foma, Fuji de.
Sol tarafta fotoğrafını gördüğünüz Ferrania film kutusunun ise bende bambaşka bir anısı var.
20 Din 80 Asa 120 lik 6x6 siyah beyaz film benim ilk satın aldığım film. Yukarıda sağda görülen Perfekta II marka fotoğraf makinesi ile ilk kareleri çekmiştim.
Ankara Kızılay'da bir dükkandan aldığım filmi 27 Mayıs 1960 ta kullanmıştım.
Şimdi kutuda yazılı olan 10.1965 son kullanma tarihine bakıyorum da ne denir bilmem ki, üzerinden yarım asırdan fazla zaman geçmiş...
Önceleri ampullü flaşlar ve sulu akülü kullanıldı, flaşlar ayrı çantalarda omuza asılır, sarj sırasında akü suyu içindeki toplar sarj bitince dek yükselirdi, bu hal akü dolu anlamına gelirdi.
70'li yıllar sonrasında kuru akülü flaşlar daha hızlı sarj edilerek kullanılırken, pilli flaşlarda da iş yapanlar olmuştu.
Flaş konusunda Mets, Vivitar ilk akla gelen isimlerdendi. En büyük sorun flaşın kameraya monte edildiği kızaktan koşuşturma sırasında kırılması veya temasının kesilmesiydi.
8 mm'lik film makinaları çok modaydı, az kişide bulunurdu, film bulmak zor olurdu ama çok havalıydı.
''Alaminüt''
Fotoğrafçılar sokaklarda ''Alaminüt'' denilen fotoğraflar için 3 bacaklı sehpalar kullanılır, körüklü makinalarla çektikleri vesikalıkları küçücük çekmecelerde, ilaçlı şişelerden döktükleri banyolarda yıkayıp tab ederlerdi.
Hızla gelişip ilerleyen teknoloji sayesinde filmin banyodan çıkışını beklemeden görmek isteyenler için poloroid denilen makinalar devreye girdiğinde çekilen fotoğraf, kameradan çıktıktan hemen sonra iki üç sallamayla doğal hava ortamında çekilen fotoğraf görünür olurdu.
Bu işlemin sektöre dönmesi çok kolay oldu, eline poloroid bir kamera alan anıtların, meydanların, manzaralı yerlerin önünde fotoğraf çektirmek isteyenlere hizmet vermeye başladılar.
Piyasaya bir biri ardına verilen pratik, çekimi kolay ve hatasız kılan, ekonomik fiyatlı, takması kolay kaset filmli paket kameralar sayesinde artık herkes görünür net fotoğraf çekebilir hale geldi.

Hesap Makinaları
Hesap Makineleri Ofislerde, devlet dairelerinde hesap makinaları en çok kullanılan, en güvenilir ofis malzemeleriydi. Toplanacak rakkamlar bir daha bir daha toplanır sağlam sonuçlara ulaşılırdı.
Ciddiyetti, liste doğru yazılmışsa hata payı sıfırdı, Facit hesap makinaları rakipsizdi.
Hesap makinalar geliştikçe gelişti, çok haneli, bol sıfırlı rakkamları toplayanlar tercih edilmeye başladı, az haneli hesap makinaları çöpe gitti. Bakkal usulü elle toplamayı kimse yapmaz oldu, beyinler tembelleşti. Ofis malzemeleri hesap makinaları, daktilolar gibi faks cihazları teksir makinaları da barındırıyordu. İspirto kokulu teksir kağıtlarıyla yazıları çoğaltmada, üniversite notlarını paylaşmada büyük önem arzediyordu.

Slide rule (Sürgülü Cetvel)
Türkiye'de mimar cetfeli olarak tanınan mekanik çubuk aslında analog bir bilgisayar türü olup 1957-1959 yıllarında kullanılmaya başlamıştı. Türkiye'de pek bulunmasa da yurt dışına seyahate gidenlere sipariş verilir, sahip olanların hesap yapmakta çok kullandıkları bir cetveldi. Kontrol yaparken hız kazandıran bu logaritmik cetvel, toplama, çıkartma dışında matematikle ilgili her şeyi yaparken, logaritmik olduğu için sıfırları ve virgülleri kullananın tahminen kafadan koyması icap ederdi.
Üniversite talebelerinin çok işine yarardı, normal boy ve cepte taşınabilen küçük boyda çeşitleri vardı.

Teksir makinaları bir dönemin, sekreterlerin vazgeçilmeziydi, steno bilmek de meziyetti, ayrıcalıktı.

Daktilolar ofislerin, Devlet Dairesi, mahkeme salonlarının en fazla kullanılan araçlarıydı.
Daktilo makarası, daktilo silgisi, daktilo tamiri, iyi basmayan harflerin yenilenmesi gibi bir sürü problem yaşanırdı.
Daktilo şeritlerini siyah ve iki renk yazabilen siyah kırmızı aynı bantta olan tipleri vardı.
Yazarken hata yapılırsa ince daire daktilo silgisiyle silinir, silinen yere aynı harfin doğrusu adamakıllı iki kez daha basılırdı.
Olivetti, Continental, Royal, Remington gibi markalar ünlüydü.

Telefon ve Telefon Rehberleri
Telefon hattı almak için aylar öncesinden sıraya girilir, belki bir, iki, üç yıl bile beklenirdi.
Telefonlar siyah ve sabitti, lükstü.
Şehirler arası aranacaksa PTT'ye telefon edilir numara yazdırılırdı saatlerce beklenirdi.

Telefon rehberleri PTT İşletmesi genel Müdürlüğü tarafından hazırlanıp senede bir çıkar ama pir çıkardı. Telefon hattı sahiplerine verilen ve yanlılmıyorsam posta dağıtım görevlileri tarafından sahiplerine ulaştırılan tuğla kadar ağır olan rehberlerin bir tanesi mesleki iş telefonlarını, diğeri ev telefonlarını kapsardı. Sarı saman kağıt sayfalı bu iki cilt rehber evlerde telefon makinesinin altında durur, bir yere telefon edilecekse numara alfabetik dizilmiş sayfalarda aranmaya başlanırdı.
Telefon ilk defa aranıyorsa “Telefonunuzu rehberden buldum” diye söze girilirdi.
Telefon rehberinde ev telefonunuzun yer almasını istemez iseniz önceden uyarıda bulunmak için müdürlüğe dilekçe verirdiniz.
Telefon rehberlerinin sayfaları öyle artar olmuştu ki rehberlerin sayfaları arttıkça arttı, sonuçta İstanbul 1, 2, 3, 4, 5 gibi bölgelere ayrılmıştı.
Klasik rehberlerin de hazırlanma, basım, dağıtım işlemi için PTT tarafından ITT görevlendirdi, rehberler isim değiştirip 1980 lere doğru adı Altın Rehber adını almıştı.
Bir evde rehber yoksa veya rehber çıktığı halde henüz edinilmemişse eksiklik sayılırdı.
İlk sayfalarda Altın Rehberi nasıl kullanacaksınız, Kısaltmalar, İçindekiler, Yabancı Dil İndeks, Telefon Kod Numaraları gibi içerik belirtilirdi. Rehbere ilan vermek sahibine avantaj sağlardı.
Yeni rehber çıkışı gazetelere, radyolara haber olurdu.
Telefon kulübesi her yerde yoktu, kulübe bulununca bu defa jeton bulmak sorun olurdu ya da ahizesi çalınmış hatta kırılmış, bozuk, içinden mikrofonu alınmış bile olabilirdi. Tam konuşmaya başladığınızda kulübenin dışında konuşmanızı bekleyenler, sabırsızca görüşmeyi beklerlerdi.
Umumi telefonun bozuk telefon makinaları jetonu yutar konuşturmaz, sinir sisteminizi alt üst ederdi. Telefon etmek için bakkala, manava, emlakçıya, kırtasiyeciye, kuruyemişciye, kasaba gidilir, kumbaralı telefona metal bir liralık konur, süreli konuşma sağlanırdı.
Konuşmalar etrafta kim bulunuyorsa duyulur, çoğu zaman süre yetmez, hat kesilir bir kez daha kumbaraya para atılırdı. Hat hemen düşmez, defalarca aranan numara çevrilirdi, hatta hat düşşün diye son numarayı çevirdikten hemen sonra tutulur, kısa bir süre öylece parmak numara deliğinde beklenirdi.

1980'lere doğru gelindiğinde telefonun önemi daha da artmış, arayıpta bulamamalara karşı devreye telefonlara bağlı minik kaset bantlı kayıt cihazları, tele sekreterler çıkmıştı.
İlk başlarda arayan şahısın karşısına telefonda banta önceden kayıtlı ses otomatik olarak çıkınca, arayan sahış sanki plak stüdyosunda kayda girmiş şarkıcı gibi ses tonuna dikkat ederek mesajını bırakırdı.
Bazıları ise heyecanlanır, tekrar arar, her defasında sesimi niye bırakayım diye kendince makul bir cevap bulur, bir kelime bile etmeden konuşmadan telefonu kapatırdı..!

Para Kasaları.
Para kasaları kovboy filmlerinde görülenler gibi oldukça ağır, kahverengi veya siyah renklerde olup yüksekçe heybetli görünüşteydiler.
80'li yıllara dek yaygın kullanıldı.
NCR markalı para kasaları dükkan, otel, bar, lokanta, restoranın kapıya yakın yerlerinde durur, satın alınanın fiyatı tuşlara başarak yazılıp, yan tarafta ki kol saat yönünde bir defa çevrilince para çekmecesi yaylı şekilde ok gibi dışarı fırlardı.
Metal kasa çekmecesinde sarsılan metal bozuk paralar bu açılış esnasında kasanın açılış komutuna ilave olarak muazzam bir gürültü kopardı.
Kumbaralarda biriktirilen iri madeni paraların bile satın alma gücü vardı!.


Elke Sommer, Raquel Welch, Gina Lolobrigida, Anetta Vadim, Anita Edhage.
Lena Von Martens, Twigy, Pascale Roberts, Daliah Lawıe, Cladudia Cardinale.
Jacquilene Jones, Karin Baal, Mylene Demongeot,
Elke Sommer, Ann Margreth, Gina lolobrigida
Chris Tompson, Olinka Berova, Gül Erksan, Gina Lolobrigida, Brigitte Bardot.
Churchill, İstanbul Galata Köprüsü, Dolmabahçe Kapağı, Cemal Gürsel, Adnan Menderes Celal Bayar kapak konusuydu.
Charlotte May, Haya Hararert, Suna Kan, Anamaria Cabalzar, Olinka Berova.
Sophia Loren, Pascale Petit, Michele Morgan, Cladudia Cardinale,
France Anglade, Requel Welch, Taina Beryll, Marissa Mell, Jayne Mansfield
Filiz Akın, Brigitte Bardot,
Brigitte Bardot, haftalık Hayat dergileri arasında en çok kapak kızı olan film aktristi olmuştu.

Yelpaze veya haftalık aile dergisi Hayat, Ses mecmualarının aboneleri çoktu. Yeşilçam konularının, sanatçı röportajların ağır bastığı artist dergisi Pazar dergisini daha ziyade gençler tarafından alınır, yerli yabancı magazin haberleri bu dergilerden takip edilirdi.
Haftalık Hayat dergisi her eve girer, adeta Alman Stern dergisi gibi muamele görürdü, hatta Hayat mecmuğalarını her yıl sonunda ciltletenler bile olurdu. Bilhassa ortada iki sayfa basılan ünlü ressamlara ait olan tablo resimleri, posterler merakla beklenir, dergi okunduktan sonra atılsa bile orta sayfa koleksiyon gibi biriktirilir, çerçeveletilip tablo niyetine duvarlara da asılırdı.
Şevket Rado'nun yayınladığı Hayat dergisinde dünya röportajları, Türkiye'nin tatil bölgeleri, önemli olaylar, siyasi haberler, mahkemeler, hikayeler, suikaslere varıncaya kadar halkın ilgisini çekecek konular yer alırdı.

Ses Mecmuası kapak konuları The Beatles, Linda Veras, Sophia Loren, Sylva Koscina, Barbara Nelli fotoğrafları ile ile oluşmuştu.

Hayat mecmuası piyasaya iyice yerleştikten sonra bu defa 1960'lı yılların henüz başında 125 kuruş fiyatla "Ses" dergisi yayın hayatına başladı. Ses, magazin konularına Hayat dergisinden daha geniş yer veriyordu. Hitap kitlesi gençliğe yönelikti, sinama artistleri ile özel röportajlar, yeni filmlerin tanıtımları, tiyatro haberleri, foto roman sayfaları, kısa haberler, yıldız falı ve müzik sayfaları derginin ana temasıydı. Mizahi kulvarda Akbaba vardı.
Berberlerde traş için beklerken sehba üzerinde aylardır durmaktan sayfa köşeleri içine kıvrılmış vaziyette siyasi mizah gazetesi Akbaba, mutlaka bir kez daha elden geçirilir, bazı müşteriler berbere "yaa her gelişimizde hep aynı dergi şunun yeni sayısını al artık" diye takılırlardı.
Perşembe günleri çıkan, önceleri 50 Kuruş, 1960'larda 100 Kuruş fiyatlı dergide, son derece manalı, güçlü politik, estetik karikatürler, hikayeler, anılar, çizgi romanlar, az sayıda reklam olurdu.



PAZAR Dergisi, (PAZAR GAZETESİ) Yeşilçam artistler4inin boy gösterdiği büyük boy fotoğraflarının yer aldığı Türkiyenin tek erkek dergisiydi. Hemen hemen her hafta Özcan Tekgül, Melek Görgün, Feri Cansel, Figen Han, Arzu Okay, Mine Mutlu, Seher Şeniz fotoğraflarına, posterlerine rastlardınız.
Dergide poz poz fotoğrafları çıkan zaten kısa sürede ya ünlü olurdu, ünlüyse filmi iyi gişe yapardı.
Elif Pektaş, Yeşim Yükselen, Oya Peri, Zerrin Egeliler, Dilber Ay, Ceyda Karahan, Gülgün Erdem, gibi daha bir çok yıldız, erotik pozlarıyla derginin sayfalarında yer alırlardı.
Maçlarda erotik artist fotoğraflarıyla, magazin haberleriyle dolu Pazar Dergisi okunur, sonra da betona yayıp üzerine oturulur, hava güneşliyse sayfalarından kıvırıp şapka yapan da olurdu.
PAZAR 1971 de 100 Kuruş, sonraları 250 Kuruş ve Beş TL fiyatla satılırdı.


Gazeteler ve ekleri
Hürriyet, Milliyet, Tercüman, Akşam, Günaydın, Güneş, Bulvar, Sabah, Cumhuriyet en çok satılan gazetelerdi, yıllarca değişmeyen sabit okuyucu kitlesine sahiptiler.
Gazeteler kadar günlük veya haftalık ekler de önemliydi, Hürriyet Kelebek, Günaydın Saklanbaç, Tercüman İnci ekiyle kadın okuyucuyu tarafında tutmayı başarmış gazetelerdi, bilhassa fotoroman yayınları, magazin dünyasından haberler yemek tarifleri, pratik bilgilerin takipcisi çoktu.

Bir bir kapanan dergiler, yerlerini müptelası olunan cep foto romanlarına bıraktı.
1970'lerin ilk yıllarında seks Ansiklopedisi Eros yayın hayatına girdi. Büyüklere sorulamayan cinsel durumlar bu dergiden bilimsel yolla öğrenilmeye çalışıldı.
1960'lı yılların başında Haftalık Siyasi içerikli dergiler arasında AKİS en tanınmışlardan biriydi. Baş yazarlığını ve Müessese Müdürlüğünü Metin Toker'in yaptığı dergi, Bir lira fiyatla satılırdı. Ön ve arka kapak renkli diğer sayfalar siyah beyaz fotoğraflı basılırdı. Yurtta olup bitenler konulu derginin günümüzün dergilerine göre en farklı yanlarından birisi de sayfalar birbirine tabaka halinde basılıp katlanarak formalandığı için, dergi önce kitap açacağı ile sayfalar üstten, yandan açılır sayfa zımba yerinden dönecek hale getirilird. Günlük gazetelerin ekleri ile haftalık olarak çıkan televizyon dergileri merakla beklenen, seyredilecek programlar hakkında yayın gününden önce haberdar olmak isteyenlerin alıp biriktirdişkleri dergilerdi.

Türkiye'de Playboy, Penthaus, Lui, Playman gibi erotik dergiler yoktu, daha doğrusu erkeklere yönelik dergi eksikliği duyuluyordu. Kamil Sükün 70'li yılların ortasında ilk erkek dergisi Adam'ı çıkarttı.
Derginin kağıt kalitesi yabancı dergiler kadar mükemmel olmasa da hazırlanışı bakımından hiç bir fedakarlıktan kaçınılmıyordu. Seçilen modeller arasında ya Playboy'dan önce Adam dergisine ya da Adam dergisine poz verdikten sonra Playboy'da boy gösterenler olmuştu. Kamil Şükun tarafından çekilen fotoğraflar için yabancı çekim asistanı eşliğinde çalışılır, saç, makyaj, giysi seçimi, mekan konusunda yine sahasında uzman yabancılar görev alırdı. Markalı kostümlerle yapılan özel çekimler, ayın yıldızları ile sergilenen sayfalar ses getirirdi.
Derginin satış fiyatı 10 TL idi ve 1975, 1976 gibi yıllarda bu maliyetle bunları yapabilmek zordu, masraflıydı. Dergiler 9-10-13 derken birbirini takip etti.
Killing foto romanı ve büyük boy poster veren "SON" Gazetesi alınabilir fiyatıyla tezgahları kapladı.
Parfüm kokulu gazeteler bile basıldı.
Önce ABC sonra 1980 lere gelindiğinde 100 TL fiyatlı "Modern Gazete" çıktıysa da ömrü uzun soluklu olmadı. Temalı dergilerin sayısı, çeşidi arttıkça gazetelerin tadı tuzu kaçtı, spor, magazin, sanat konularını takip edenler bu dergilere yöneldi, gazete tirajlarında 80'li yıllardan başlamak üzere 90'lı yıllara gelindiğinde büyük azalmalar başladı, Pay kuponu, Kar pulu gibi isimler taşıyan kuponları biriktirmek suretiyle ve çekilişlere promosyon ürünleri vererek gazete satışları sabit tutulma gayretine girildi. Kimi kızının ceyizine koymak üzere sıralara girip mutfak ürünlerini topladı, kimisi otomobil, TV, daire sahibi olma hayalleri için gazete satın aldı.

Gazete Promosyonlarında kuponla verilmeyen yoktu
Hürriyet, Milliyet, Günaydın, Tercüman gibi en çok satılan gazeteler başta olmak üzere otuz kupon biriktirme karşılığı okuyucuya önerilen, verilen armağanlar arasında neler yoktu ki.
Yedi Austın otomobil, Renault, 1.6 üç adet Ford otomobil, Ford minibüs, BMW marka otomobiller, 7 Doğan, 77 adet 124 Murat Otomobil, özel şoförlü otomobil,
4 Anadol oto, tır, 77 Mobylette motor, 7 adet Ford traktör, TV ler, dayalı döşeli apartman daireleri, çatal bıçak takımı, tencere, tava, tabak takımı, 77 kol saati, 7777 adet Yılbaşı çekilişi Milli piyango bileti şansı, kira çeki ödeme bedeli, Yaz tatili, 45 okuyucuya ezan ve kuran okuyan saat, cebinizdeki paraların seri numarasına göre ödül, Temel Brıtannıca, Büyük Larousse sözlük ansiklopedisi verildi.
Bunlardan kimi 30 kupon getiren herkese çekilişsiz kurasız, kimi armağanların sahipleri eğlenceli organizasyonlarda ünlü sanatçıların çektiği kura sonucu belirlendi.
Gazeteler kupon biriktirmek için alınır olmuştu, satın alınan gazetede ilk iş kuponu kesmek olurdu.

Radyolar ve Yayınlar
Değişime uğrayan o kadar çok şey vardı ki mesela pamuk şilteli yaylı karyolada yatılır, lambalı dev radyolar dinlenirdi.
Philips, Siera, AGA veya Condor markalı, lambalı radyolarda dinlenen Radyo Tiyatrosu "Arkası yarın" anonsları "Efekt Korkmaz Çakar... Oynayanlar..." diye başlardı. Akşamları Arap Bacılı "Uğurlugiller Ailesi", "Orhan Boran ve Yuki","Doğru mu Yanlış mı" yarışma programları Sezen Cumhur Önal'ın, Aykut Sporel'in, Engin Arman'ın seçtiği hitlerle oluşan müzik yayınları sevilen programlardı.
Reklam kuşağında onar dakikalık reklam programları vardı ortasında ya melodi çalar ya sohbet olurdu.
Eşref Şefik ile yapılan balık konulu sohbetler. Kumda yatıp tek gözüyle bakan balık var mı dır diye mektup yazıp soranlara Eşref Şefik tarafından verilen cevapla da ilginç olmuştu "Valla kum da yatan balık olur ama tek gözüyle mi bakar çift gözüyle mi onu bilemem" demişti. Mikrofonun yanında yırtıp açtığı okur mektuplarının radyoda zarfın açılışını duyardınız.
Zeki Müren'in katıldığı bir sürekli programda şoförlere "Kulağınız bende, gözünüz yolda olsun" der, bir de güzel parçasını söylerdi. "HO ho ho Hoover, süpürür döver" reklam sloganıydı, bir de "Bak Bak Yüksek Kaldırımda" sloganıyla taksitli ev eşyaları satan dükkân vardı. Job tras bıçakları "Oooo Job mu kullanıyorsun, ya sen", reklamı çok sık duyulurdu.
İstanbul, Ankara, İzmir radyolarından başka İstanbul İl Radyosu, Polis Radyosu da dinlenirdi. Siz bakmayınız koskocaman görünüşlü lambalı radyoların büyüklüğüne, kasa hoparlör kutusu gibi kullanılırdı kasanın yarıdan fazlası boştu fakat sesin kalitesi hoştu. Sadece radyoların değil tabii lambalı amliler, her türlü ses yükselticiler transtöre benzemezdi, lambalı amplilerden çıkan sesi dinlemeye alışanlar için transsistör sinek vızıltısı gibi gelirdi, sesin derinliği lambalı amplilerde daha doyurucu ve tatminkardı.

Lambalıdan Transtörlüye
Lambalı radyolardan sonra transtörlü radyolar yaygınlaştı, ebatlar biraz daha küçüldü, özellikle Grundig, Siera gibi markalar piyasada başı çekiyor, salonlarda en kıymetli mobilya gibi üzerlerine konan dantelli iğne işi örtülerle baş köşelerde yer alıyordu.
Radyo satın alınırken önce sesine bakılırdı, güçlü mü, net mi diye.
Radyo dinlemek öylesine bir bağımlılıktı ki, radyo yayınlarından uzak kalmamak için transtörlü radyolar küçülüp çebe kadar girmişti.
İş yerinde, yolda, otobüste, piknikte, maçta, nöbette hemen hemen her yerde küçük radyolar cepte taşınır, dinlenir olmuştu.
Maça gidenler bir kulaklarında radyo maçı öyle izlerler, gidemeyenler radyodan maç nakillerini cep radyolarından dinlerler, gol olunca birden bağırırlardı, yolda skoru soranlara anında söylerlerdi.
Öyle el radyoları vardı ki sigara paketinden bile küçüktü, düğmelere parmaklar zor yetişir, hatta radyoyu nereden açacağınızı, nereden istasyon arayacağınızı bilemezdiniz, bunlar içinde el yaygın olanı kırmızı renkliydi.
Adalara pikniğe giden gençlerin beraberlerinde omuzda taşıdıkları radyolarla kasetlerinden günün sevilen parçalarını çalarak vapurdan inişleri, dans ederek gidişleri, piknikte radyo dinleyişleri görülmeye değerdi.
Bazı radyolar kaset çalarlı olunca büyük ilgi gördü, hemen hemen her evde portatif setler yer aldı. Bunlar arasında radyo, kaset çalar, pikaplı üçü bir arada olan, hoparlörleri ayrılabilen modeller büyük ilgi gördü.

Radyolar gibi oyuncakların da büyük bölümü pille çalışırdı. İlk pil markası Bereç, sonra Kivi, Pilma Tudor, Varta markaları piyasayı kapmıştı.
4.5 voltluk yassı pillerin ebatları el kadar büyüktü, sonraları daha küçük akü şeklinde olanları kullanılmaya başladı. Pillerin dolu mu, boş mu olduğu iki ucun dile değdirilmesi ile kontrol edilirdi.
Pil doluysa iki ucu dile değdirince dilde limon yemiş gibi ekşimsi lezzette, küçük bir karıncalanma olurdu!

Televizyonlar ve TV Yayınları
60'lı yıllarda vitrinlerine televizyon koyan dükkanlar büyük kalabalıklar toplardı... Halk, mağaza önünde ses duymasa da sadece görüntü için saatlerce durur muazzam kalabalıklar oluşurdu.
1968 yılında Süleyman Demirel dönemi TV yayınları programlı olarak başlayınca evin en çok kullanılan en kıymetli eşyası televizyon oldu.
TV ile yatıp TV ile kalkılan dönemlerde ilk önceleri 38 ekran sonraları 56 ekran TV ler hızla yayıldı, ne var ki 61 ekran TV ler 2000'li yılların dev plazma ekranları kadar itibar görür olmuştu. 61 ekran TV her evde yoktu, aile TV'sine gözü gibi bakar, tüplü siyah beyaz gösterimli TV'nin ekranını korumak, biraz da suni renklendirmek için mikadan yapılmış ön panel takardı, bir de altında kendine özel televizyon sehbası ve regülatör varsa bu set büyük lükstü.
Televizyon alıcıları Siyah, Beyaz olup voltaj düşüklüğüne karşı TV sehpası altında yer alan regülatörle çalışırdı, eğer şehir ceryanını sabit tutan regülatör, yoksa ekranda karlanma, karıncalanma, resim kayması olurdu!.. Net yayın alabilmek için sık sık çatıya çıkıp, anten ayarı yapılırdı. TV sehbalarının aksesuarları elişi oyalı süslü TV örtüleriydi.


Önceleri İTÜ Fecri Ebcioğlunun sunduğu yarım günlük deneme yayınları yapardı.
68 yılından itibaren başlayan TV merakına paralel olarak diziler kendilerine seyirci bulmaya başladı.
Bunlar arasında ilk kukla film olan Pilli Bebek küçükler kadar büyüklerin de beğenisini kazanmıştı.
1968 sonrası TRT'nin tek kanallı önceleri siyah beyaz dönemi başta olmak üzere Komiser Columbo, Mr. Spack’lı Uzay Yolu, Aşk Gemisi, Samentha’lı Tatlı Cadı, Kunta Kinte’li Kökler, Vakıf, Martı Adası, Kartallar Yüksek Uçar, Mc Millan ve Karısı, Mavi Ay, Kaygısızlar, Avukat Petroçelli, Zengin ve Yoksul, Alf, Baretta, Benny Hill Show, Altın Kızlar, Tatlı Sert, Webster, Yalan Rüzgarı, Benny Hill Show, Kara Şimşek, Bay Meraklı, Köle İsaura, Görevimiz Tehlike, Smith ve Jones, Flipper, Evli ve Çocuklu, Sahil Güvenlik, Tehlike Çemberi, Kunk Fu, Kaptan Onedın, Pembe Panter, Magnum, Muppet Show, Profesyoneller, A Takımı, Kötü adam karakterli Falconotti, Dr. Kimble Kaçak, Küçük Ev, Aşağıdakiler Yukarıdakiler, Emret Başkanım, Charlie’nin Melekleri, Beyaz Gölge, Kaygısızlar, San Francisco Sokakları, Bonanza, Şahin Tepesi, Flamingo Yolu ve Ceyar’lı Dallas dizileri yayın saatlerinde tüm izleyicileri ekran başına toplar olmuştu.


Belgeleller arasında İpek Yolu gelmiş geçmiş en mükemmel belgesel olmuştu. Bir program daha vardı ki günüğmüzle mukayese edildiğinde gerçekten geç saatte yayınlanan erotik kuşağında üstsüz kalana dek soyunan kadınlar puan kazanırlardı. Sonraları kapanışa yakın yayınlanan Aerobik gösterilerini de izlemeden yatmayan müdavimler oluşmuştu.


Pazar günleri yayınlanan gündüz kuşağı eğlence programları, izleyenleri ekran başına toplamaya yeterdi. Yapımcı, yayıncı, başarılı sunucu Güneş Tecelli, Cenk Koray, Enis Fosforoğlu gibi televizyon yapımcıları eşsizdiler. Yerli dizilerden Minik kuş, Kırpık, Edi ve Büdü, Kurbağa Kermit ve Kurabiye Canavarı gibi karakterleri ile Susam Sokağı, Ana, Bizimkiler, Uzaylı Zekiye, Perihan Abla müptelası olunan dizilerdi.

Yılların Eskimeyen Film Yıldızları
Elke Sonmer, Sante Baker, Kim Novak, Raquel Welch, Ursula Andres, Brigitte Bardot, Jane Fonda, Mirell Dark, Alain Delon, Jean Paul Belmondo, Steav Mc Quenn, Yul Brayner, Charles Branson, Omar Serif, Dean Martin, Frank Sinatra, Lorell Hardy, Antony Quenn, Luis De Funes filmleri büyük zevkle seyredilirdi.



Çizgi Roman Kahramanları
Dedektif Mayk Hammer romanları çok satılırdı. Romanın en karakteristik lafı otomobilin hızlı gittiğini anlatmak için kullanılan “gazı kökledim” lafı idi.
Sonra gelen Tommiks, Teksas, Tom Braks, Ranger, Pekosbill, Kinova, Red Kit, Ten Ten, Zagor, Binbir Surat, Cisko Kitt, Teks, Swing, Kızıl Maske gibi çizgi roman kahramanları haftalık yayınlardı, aynı zamanda başucu kitaplarıydı.


Çıkış günü sabırsızlıkla beklenir, yeni sayı geldi mi diye elli kere gazete bayisine gidip sorulurdu. Okunmuş sayıları arkadaşlarla değiştirmek, evin önüne tezgah açıp ikinci el satmak çocukların harçlıklarına katkıda bulunmak için yaptıklarıydı.



Bir başka sevilen, biriktirilen dergi ise Doğan Kardeş di.
Hürriyet, Milliyet ve Turhan Selçuk'un eseri Abdülcambaz çizgi romanlı Cumhuriyet gibi günlük gazetelerde, çizgi roman kahramanlarının maceralarını takip etmek büyük keyifti.
Fatoş, Basri, köpekleri Fifi, Bizimkiler adlı romanın dilenci kılıklı Pırtık, Hüdaverdi, Ton Tonlar, Gün Görmüşler ailesi, Maruf Bey, Allahlık Ali Bey, Abdülcambaz, All Cap çizgileriyle Hoş Memo, Bedri çizgileriyle Cici Can, Johnny Hazard, Zehir Hafiye, Gökler Hâkimi Gordon, Temel Reis, Miki Mouse, Taş Devri sevilen çizgi roman kahramanlarıydı.



Bu çizgi roman kahramanlarının bulunduğu gazete dergi sayfalarında ki resimlerin üzerine mum sürüp bir başka kâğıda transfer etmek büyük zevkti. Çizgi roman kahramanlarını Killingler, izledi.
Bunlar okunurken ''Zambo'', ''Golden'', "Mabel" çikletleri çiğnenir, içinden çıkan artist resimleri biriktirilirdi.
Eski gazeteler ise okunduktan sonra, bu defa kesekağıdı olarak tekrar dönerdi yaşamımıza.



O zamanki konuşma tarzı da çok farklıydı. Cümleler genellikle Üstad, Muhterem, Azizim, Miğrim, Binaenaley, bilakis, bahusus, hususiyetle, hususi, memnuniyetle, tamamiyle, lakin, mamafi, muayyen, mütemadiyen, sittin sene gibi kelimelerle başlardı. Gel de iki lakırdı edelim, latife ediyorsun, bu ızdırap çekilmez gibi cümlelerle devam ederdi...

Yine o yıllarda evin hanımı, evin küçük çocuğunu şayet komşuya ziyarete gidecekse öğleden önce gönderir, "Bir maniniz yoksa Annem size gelmek istiyor" diye haber yollatırdı. Ev sahibi hanım da "Buyursun İnşallah" cevabıyla mutfağa dalar tuzlu şekerli ev kurabiyeleri, revaniler, kekler yapardı...
Vakit yoksa bakkaldan açık satılan sade veya kaymaklı "Arı", "Ülker", "Haylayf" marka bisküvilerden alınırdı. Çayın yanında bisküvit ikramı pek bir makbuldü.