Genellikle
tokmağın vuruş yerinde yer alan metal kabaralı bölüm, sesin daha
ve duyulur olmasını sağlıyor.
Düğme
demir veya tunç dökümden imal edilen kapı tokmakları çeşitli şekil
ve motiflerle zengin süslemelerle, daha da gösterişli hale getiriliyor.
Yapılışlarına göre aynı teknikler kullanılan kapı tokmakları, ev
sahibinin varlık durumu hakkında da ipuçları veriyor. Örneğin, hayvan
başı motifleri özellikle güç ve kudreti temsil ediyor. Varlıklı
ailelerin kapı tokmaklar üzerinde sıkça, aslan kafası, koç başı,
kartal başı, horoz gagası gibi figürler kullanılmış...
Döküm tokmaklarda benzer biçimler, sıkça tekrarlanırken; Döğme demirden
yapılanlar daha nadir özellikler taşıyorlar.
El yapımı döğme demir tokmaklarda ustanın kendi zevki ve yorumunu
da izlemek mümkün. Bunlar, daha farklı ve ender görülen delik, çizik,
şekil ve perçinlere sahip. Ahşap kapıları saran yassı demirden yapılma
kuşaklar ise, kapı ile tokmak arasındaki uyum ve bütünlüğü tamamlıyor
ve gerçekten birer sanat eseri olarak göz kamaştırıyor.
Günümüzde
bir çok kapı tokmağının benzer örnekleri yeniden yapılıp satılıyor.
Çeşitler dekor olarak duvarları süslerken, nostalji meraklıları
yenilerle yetinip, eskiyi yaşamaya çalışıyor. Orjinallerin antikacılar
tarafından alındığı duyanlar paraya çevirmede acele ederken, bazıları
ise "Bu kapı tokmağını dedem, babam da çalarmış; ben kullanıyorum,
torunum da kullanacak" diyerek gözü gibi bakıyor.
Tokmaklar kadar kapı kilitleri, asma kilitler, oklu eski demir kuşaklar,
perçinler, kilit anahtarları ilgi çekerken, detaya önem verenler
değişik bir araştırma ya da arşiv için çok zengin malzeme bulabiliyor.
Belgesel çalışanlar, fotoğraf severler veya farklı bir gözlem yapmak
isteyen turistler, kitap, sergi, dia-show, koleksiyon yapacak kadar
zengin bir çeşitliliği ülkemizde izleyebiliyorlar.
|