TÜRK HAMAMI...
Eğlencenin yeni adresi hamamlar, yıkanmanın yanı sıra banyonun,
show'a dönüştüğü turistik mekanlar haline geldi.
Turistik oteller, Tatil Köyleri tesislerinde Türk hamamına,
mutlaka yer verirken turistlerden büyük ilgi görüyorlar.
Osmanlı mimarisinin en güzel eserleri arasında yer alan
hamamlar Türkiye'nin her yerine yayılmış olmakla beraber
genel olarak İstanbul ve Bursa'da yoğunluk kazanmışlar.
Bir zamanlar sadece İstanbul'da 14.536 tane hamam bulunduğu
ve bunların 155 tanesi çarşı hamamı, geri kalanı ise konak
ve saraylarda bulunan hamam olarak biliniyor. Ülkemizin
ilginç köşelerinden biri olan hamamlar,
Çinlilerin akupuntur'u gibi şifa dağıtmaya devam ederken,
Dünyanın çeşitli yayın organlarına da konu oluyor ve ünü
gün geçtikçe artarak merak konusu olurken turizmde alternatif
şekli olarak gösteriliyor. Ülkemizin çeşitli yerlerinde
bulunan antik Roma hamamlarının yanı sıra Bursa'nın Çekirge
bölgesinde 525 yılında Bizans İmparatoriçesi Theodore ve
1552 yılında Kanuni Sultan Süleyman'ın Kaplıca ve sularında
romatizma ağrılarını giderdiği biliniyor. Günümüzde ise
hamamlar arasında en fazla ilgi gören ve turistlerin gruplar
halinde adeta akın ettiği Cağaloğlu Hamamı rağbet görüyor.
Yıkanmanın eğlenceli bir show'a dönüştüğü Türk hamamında
örf ve adetlere uygun olarak Turizm dünyasına hizmet veriliyor.
Cağaloğlu
Hamamı
Tarihi Cağaloğlu hamamının kimin tarafından ve kesin yapılış
tarihi bilinmiyor. Buna rağmen mimari özellikleri incelendiğinde
1741 yılında yapılmış olabileceği tahmin edilen hamam, Dünyanın
yegane turistik Hamamı olma özelliğini günümüzde de koruyor.
18. asır Türk yapı şaheserlerinden biri olarak gösterilen
hamamı 1968 yılından beri Faris Çağdaş tarafından işletiliyor.
Bir çok ünlüyü ağırlayan, filmler, klipler,reklamlar çekilen,
belgesellere işlenen, defileler düzenlenen, New York Times,
Geo, Stern, Bunte, Paris Mach gibi daha bir çok dergiye
konu olan Cağaloğlu Hamamına gelen turistler, banyo sonrasında
"Doğduğumuzdan beri hiç bu kadar temiz olmamıştık, masaj
ve kese ile kendimize geldik " diyerek ayrılıyorlar. Cağaloğlu
hamamını ziyaret eden ünlü konuklar arasında
İng. Kralı 8. Edward, II. Franz Liszt, Florance Nightingale,
Rockfeller, Rus Balet Nureyev gibi yabancıların yanı sıra
iş ve basın dünyasının tanınmış isimleri, renkli simalarda
yer alıyor. İçlerinde Indiana Jones'un da olduğu ünlü 138
filme mekan olmuş.
Erkekler hamamı bölümünün büyük kubbe ile örtülmüş kısmının
ortasında sanatsal değere sahip içi fıskiyeli mermer bir
havuz bulunuyor. Hamamda sekiz büyük mermer sütun arasında,
sekiz dantelli kemer üzerine oturulmuş büyük kubbe ile örtülü
harare (asıl yıkanma yeri ) bulunuyor. Büyük göbek taşı
etrafında dört köşede dört halvet ve bu halvetler arasında
üç sofa yer alıyor.
Türk hamamında iki türlü yıkanma yapılırken 1-2 saat boyunca
hem vücut hem de beyin yıkanmış oluyor. Hamamın kafe bölümünde
ise sıcak veya soğuk içeceklerle yorgunluk atılıyor.
Hamamda yıkanma Cağaloğlu hamamına gelenler alacakları kabinlerde üstlerini
değişip peştamallara sarılarak kubbe altındaki yerlerini
alıyorlar. Göbek taşına uzanan kişi vücuttaki zararlı toksinleri
terleme yoluyla dışarı atıyor, bu sürede yumuşayan deri
masaj ve keseye hazır hale geliyor. Tatbik edilen cilt masajı
ile bir yandan kan dolaşımını hızlandırıyor, diğer yandan
kese ile vücut yıpranmış, ölü deri dokusundan cilde zarar
vermeden kurtarılıyor. Keçi kılı, el işi kese ile yapılan
"kese" işleminde kıl dipleri açılıyor ve vücut teneffüsü
sağlanıyor. Sabunla yapılan köpük "lif" ile vücuda yayılıyor,
dinlendirici etkisi olan köpük banyosu sonrasında bol su
ile sabunlardan temizlenen vücuttaki stres yerini kısa süreli
tatlı bir halsizliğe bırakıyor. Bu aşamada dinlenen kişi
canlılık ve dinçlik kazanarak elma yanak hamamdan ayrılıyor.
4 nesildir aynı işi yapan ailede dede mesleğini sürdüren
Tokat Reşadiyeli Osman Güvenç 40 yıllık mesleğinde hamama
adalesi kasılmış, morali bozuk, mutsuz, yorgun gelenlerin
hamam sonrası yeniden doğmuş gibi zinde ve neşeli olarak
ayrıldıklarına defalarca şahit olduğunu belirtiyor.
Hamam Eğlenceleri
Cağaloğlu hamamının bir özelliği de hamam işlevinin yanı
sıra eski hamam eğlencelerine de sahne olması. Turizm rehberleri
refakatinde hamama getirilen turist grupları göbek
taşında hamamı tanıyıp atmosfere girdikten sonra bu defa
göbek taşında göbek dansözleri yerlerini alıyor. Darbuka,
klarnet, ziller eşliğinde bel büküp gerdan kıvıran dansözlere
turistlerde tempo tutup neşe içinde ritme uyum göstermeye
çalışıyorlar. Arzu edenlere masaj ve kese yapılıyor. Sıcağın
ve terlemenin etkisiyle adaleleri iyice yumuşayıp kendilerinden
geçen turistlere hamam kubbesi altında büyüyerek yankılanan
seslerle show'a dönüşen, deneyimli masörler tarafından masaj
uygulanırken ilk defa karşılaştıkları artistik hareket ve
figürlere maruz kalarak canlarının yanacağını zanneden turistler
masajdan memnun kalıyor, neşe içinde, sağlam biçimde ayağa
kalkıyor ve bu defa hamamın halvet bölümüne geçiyorlar.
Antik çeşmeli musluklardan mermer hamam kurnalarına dolan
sıcak suları taslarla kafalarından ve birbirlerinin başlarından
aşağı dökerek adeta kendilerinden geçen turistler, hamam
sefasının son bölümünde süs havuzunun çevresinde hamama
göre daha serin ortamda kendilerine ikram edilen taze portakal
suyu veya sıcak içeceklerle dinleniyorlar. Bir kısmı ise
Hamamın berberinde tıraş olup parlayan ve gerilen yenilenmiş
ciltleri ve hamamın kartpostal çeşitleri ile ayrılıyorlar.
Cağaloğlu Hamamı yıkanma fiyatları
Kişi başı sabun ve havlu dahil yıkanma 15 Euro, keselenme
25 Euro (sabun+havlu dahil), masaj ve yıkanma 28 Euro, kese
ve masaj 35 Euro.
Kese+göbek taşında kuru masaj+sabunlu masaj+köpüklü yıkama
dahil olarak sunulan "Lüks Osmanlı Servisi" için 50 Euro
ödeniyor. Gönlünüzden koptuğu kadarıyla tellak ve masörlere
bir de bahşiş veriliyor. Hamam erkeklere, 08.00-22.00, Bayanlar
08.00-20.00 arası ayrı bölümlerde hizmet veriyor. Turist
grupları önceden yaptıkları rezervasyonlarında grup kişi
sayısını, arzu edilen eğlence ve ikram konusunda isteklerini
belirtirken grup indiriminden yararlanıyorlar. Kadın, erkek
beraber izledikleri show boyunca, hamamda adeta tatil köylerinin
yüzme havuzu atmosferi yaşanıyor. Hamamda turist gruplarına
günün anısına fotoğraf servisi hizmeti de veriliyor. Hamamın
berberi ve sabun çeşitleri, peştemal, tas, kese çeşitleri
gibi hamam ihtiyaçlarının satıldığı bir de dükkanı bulunuyor.
Tarih
Boyunca Hamamlar
Osmanlı
Döneminde en parlak devrini yaşayan hamamlardan Topkapı
Sarayı Harem Dairesinde 8 adet hamam bulunuyor. Alanların
yetersizliği nedeniyle hepsi tam teşekküllü olmayan soyunmalık,
soğukluk, ılıklık ve sıcaklık (halvet) gibi bölümlerden
oluşmuş. Hünkar ve Valide hamamları
Külhanı Valide Taşlığında olup, Mimar Sinan tarafından yapılmış.
Gözdeler hamamı
Üst katta gözdelere ayrılan dairenin içinde ılıklık ve sıcaklık
olarak nitelendirilebilen tonozlu iki oda olarak inşa edilmiş. Cariyeler Hamamı
Cariyeler Taşlığında tam teşekküllü olup, fanuslu tepe camları
ile hamamın bol ışık alması sağlanmış. Cariyeler Hastanesi Hamamı
Üç bölümlü ve sıcaklıkta üç kurnası bulunan hamam duvarları
geç devir fresk kalıntılarla süslenmiş. III. Murat Hamamı III. Murat sofası üzerindeki hamamın bir kapısı veliaht
dairesine açılıyor. Kızlar Ağası Hamamı
Meşkhaneye inen meyilli dar yolun sağında olup kubbesi tonozlarla
süslenmiş. Mermer gömme havuz ve duvarlarda cini örnekleri
ile dikkat çekiyor.
Karaağalar Hamamı Darüssuade Ağalığı dairesi içinde yer alan hamam, süslü
üç bölümü ve çinileri ile ilgi çekiyor.
Topkapı Saray Hamamında dikkat çeken
bir başka özellik de Hamam içinde bulunan metal kafes. Padişah
banyo yapmak üzere hamama ve bu kafes içine giriyor, burada
başı, gözü sabunluyken gözleri kapalı durumda herhangi bir
saldırı, suikaste karşı emniyet tedbiri olarak kapıyı içerden
kilitliyor.
Semt Hamamları
Geçmişten bu yana hamamlar müdavimlerinin banyo yapmaktan
öteye oğullarına kız bakmaya giden annelerinde uğrak yeri
olmuş. Kız istemeden önce vücudunda bir kusuru var mı, amacıyla
gelin
adayları inceleyen gözlerle süzülmüş. Hanımların en çok
dedikodu yaptıkları hep bir ağızdan konuştukları yerler
olmuş. Toplumda hamamla ilgili bir çok benzetme günlük konuşma
lisanı içinde kullanılır olmuş. Bunlar arasında birkaç örnek
vermek gerekirse, İş yerinde, okulda veya bir toplulukta
artan konuşmalar üzerine "Burayı kadınlar hamamına çevirdiniz".
Bulunan ortamın sıcaklığını anlatmak için "Halvet Olduk
veya hamam gibi " benzetmeleri yapılmış. Şartlara razı olmak
gereğinde yine bir hamam benzetmesi olarak "Hamama Giren
Terler" denir olmuş. İade edilmesi gereken paranın alınamadığı
durumlarda bağışlamak adına "Kalan para hamam parası olsun"
ifadesi kullanılırken, gözü yükseklerde olmayan kişiler
servette ısrarcı olmadıklarını belirtmek için, zamanın en
değerli taşınmazları olan "Handa, Hamamda Gözüm Yok" deyimini
kullanmışlar. Günümüzde hala kullanılan bu tür benzetmeler
ve hamam geleneği sürmeye devam ediyor. Bir yandan temizlenip
diğer yandan yeniden doğuş olarak kabul edilen hamamlara,
"Eskilerin bir bildiği vardır" dercesine Türk hafif müzik
Pop
Yıldızları Tarkan ve Mustafa Sandal da katılmış askerlik
görevleri teskere sonrası soluğu hamamda almışlar.
Hamamlarda dikkat edilmesi gereken bazı konular arasında
ıslak yerlerde gerek çıplak ayakla gerekse giymeye alışık
olmadığımız takunyalarla yürürken acele etmemeli, dikkatli
adım atmalı, kayıp sert zemine düşmemeye özen gösterilmeli.
Tansiyonu, kalp problemi olan kişiler sıcak ve buharlı ortamda
uzun süre kalmamalı, ağır yemek sonrası dolu mide ile veya
alkollü banyo yapılmamalı, hamam sonrası sıcaktan dışarı
çıkıldığında bilhassa soğuk havalarda vücut üşütülmemeli.
Hamamda Fotoğraf Çekimi Fotoğraf makineleri, kameralar için hiç de sağlıklı
olmamasına rağmen, hamamda fotoğraf çekmek oldukça zahmetlidir.
Hamam içi ısısına göre, daha soğuk havadan getirilip hamama
sokulan
kamerada buhar ve aşırı sıcaktan doğan bir terlenme başlar!
Bu ani terleme neticesinde objektif ve vizör buğulanır,
kameradan bakıldığında etraf görünmez olur. Sürekli olarak
objektif ve vizör penceresinin silinmesi işe yaramaz . Buğulanma
süresi kameranın vücut (body) ısısı hamamın iç ısına eş
değere gelene dek devam eder. Bu bir bakıma kameranızı suyun
içine sokmakla aynı anlama hatta daha fazla tahribata neden
olacak bir davranıştır. Objektif içindeki ulaşılması zor
elemanların (merceklerin) arasına kadar ısı ve nem etki
yapar. Yüksek ısı ve nemden oluşan dairesel buğu objektif
normal hava şartlarına girdikten sonra bile mercekler üzerinde
kalıcı izler bırakabilir. Tüm bu olasılıklara karşı hala
fotoğraf çekmek isterseniz. Kameranızı çekimden en
az 30-40 dakika önce hamamın çekim yapacağınız bölümüne
koymalısınız. Isınan makine artık buğu yapmayacaktır. Veya
bu kadar bekleme süresi yoksa saç kurutma makinesi (fön)
ile kamerayı ısıtmalısınız. Bu da hassas olan iç mekanizmanın
zarar görmesine neden olacaktır. Daha sonra çekime başlayacağınız
an genellikle hamamların çok aydınlık olmadığı hesaba katılarak
yüksek asalı (400 Asa gibi) hassas filmler tercih edilmelidir.
Flaş la çekim ise istenilen neticeye ulaşmanıza imkan vermez.
Flaş ışığı buharda yüzeysel olarak kalır geri plana gidemeyerek
aydınlatamaz. Ayrıca flaş içinde oluşan su damlacığı iletkenlik
yaparak kısa devre oluşmasına da sebep olabilir.
Kadınlar Hamamı Yazıda sizin de fark ettiğiniz gibi tek eksik bölüm
kadınlar hamamı! Buradaki izlenimleri de yıllar öncesine
giderek nostaljiyle kapamaya çalışacağım.
Çocukluk dönemi 4 yaşını hatırlarmış insan. O çağlarda ben
de bir çok annenin yaptığı gibi elinden tutulup kadınlar
hamamına götürülmüştüm. Bu hamam İzmir Asansör mevkii yakınlarında
Karantina isimli bir semt hamamıydı hayal mayal hatırladığım
kadarıyla odun kokusuyla birlikte Hacı Şakir sabunu ve buharın
birazda kadın esansı ile karışarak oluşturduğu bir koku
kokteyline sahipti. Elimde kendi tasım, sabunum, havlum,
ve banyodan sonra giyeceğim temiz çamaşırların bulunduğu
paketimle girişten önce etrafıma bakmamam için sıkı sıkı
tembihlenir, hamamda da yüzüm kurnaya dönük yıkanırdım.
Zaten içeri girer girmez önce benim başım Hacı Şakir sabunuyla
sabunlanır, köpükler arasında gözüme sabun kaçar yakar korkusuyla
gözlerimi sıkıca çizgi haline gelene kadar yumar, bu halimle
Çinli çocuklara benzerdim. Çevremde konuşmalar, su sesleri
, en sonunda bir gün merakıma yenilip bir ara punduna getirip
tek gözümü açıp kapamıştım. Bu süre içinde de çocuk beynimle
çevrenin fotoğrafını beynime çekmiştim. Hamamda
bir sürü kurna vardı, her kurnanın iki yanında koyu renk
ıslak, uzun saçlı, hepside birbirine benzeyen, bir örnek
diz üstünü örten peştamallara sarılmış hanımlar sürekli
akan çeşmelerle dolan kurnalardan taslarla aldıkları suları
başlarından aşağıya durmaksızın peşi sıra döküyorlardı.
Birkaç küçük çocuk daha görüp yalnız ben olmadığımı anlamıştım
ama yoğun buharlar arasında bir şey daha dikkatimi çekmişti
ve hayal kırıklığına uğramıştım! O yıllarda konik yapılı
mermi gibi sivri uçlu sutyenler çok modaydı hanımların hepsi
bunları kullanırdı, oysa dökülen suların etkisiyle peştamaldan
sıyrılarak görünen sarkık, süt güğümü benzeri koça memeli
kadınlar gerçeğin hiç de öyle olmadığını gösteriyordu!.
Bütün bunları çok kısa sürede görmüş tekrar gözlerimi yummuştum.
Hamamdan ücreti ödeyip çıkarken yanımıza iki hanım yaklaştı
ve beni göstererek anneme "Hanım hanım bu büyümüş artık,
delikanlı olmuş baktığını görür, anlar bunu bir daha getirme"
dediler. Hay aksi beni görmüş olamazlardı ama bu benim kadınlar
hamamına son gelişim olmuştu! Oysa bir kez daha götürülebilmiş
olsaydım, şimdi size kim bilir erkek gözüyle neler yazardım...
Tatil
Köyü Hamamı
Otel
Jakuzi Havuzu
Otel
Saunası
İstanbul Hamamları
Kılıç Ali Paşa Hamamı
İstanbul hamamlarına yeni eklenen hamamlardan biri olan ve tarihi
değere sahip Kılıç Ali Paşa Hamamı, İstanbul'un Tophane semtinde
aynı isimli cami yanında bulunuyor. Uzun süreli ve itinalı bir
restorasyon sonucu yeniden kazanılan, tarihi dekoruyla hamam kültürünü
yansıtan tek kubbeli hamam, sabah sekiz onaltı arası kadınlara
16.00 - 24.00 arası erkeklere hizmet veriyor.
Türk hamam kültürünü en iyi şekilde yansıtan Kılıç Ali Paşa Hamamı
steril ortamı, ışık, hamamın kokusu, nem oranı, işletmecilik,
personelin müşteri memnuniyeti için gösterdiği itina, turistlerin
takdirini kazanıyor.
Kılıç Ali Paşa Hamamı
Kılıç
Ali Paşa Hamamı
Kılıç
Ali Paşa Hamam Butik
Turistlerin
büyük ilgi gösterdiği Kılıç Ali Paşa Hamamının ön tarafında
"Hamam Butik" yer alıyor.
Turistik özellikli havlu, bornoz, peştemal, tas, kase, ibrik,
nalın gibi hediyelik hamam eşyaları, sabun çeşitleri satın alınabiliyor.
Arzu edenler butikte çay, kahve veya ev yapımı limonata içip,
dinlenme molası verebiliyorlar.
Kılıç Ali Paşa Hamamı Kemankeş Mah, Hamam Sokak 1, Tophane
Tel no: 0(212) 393 80 10
Ayasofya
Hürrem Sultan Hamamı Tel: 0(212) 517 35 35
Çemberlitaş Hamamı Tel:0(212) 522 79 74
Mihrimah Sultan Hamamı Tel: 0(212) 523 04 87
Çinili Hamam: Tel 0(216)334 97 10
İzmir Hamamları
Basmane
Hamamı, Hoşgör Hamamı, Çukur Hamam,
Yeni Şark Hamamı, İstanköy Hamamı, Kılıçoğlu Hacı İbrahim Vakfı
Hamamı, Alibey Hamamı,Tevfik Paşa Hamamı, Karantina Hamamı,
Lüks Hamam, Namazgah Hamam, Yeşildirek Hamamı,
Salepcioğlu Aile Hamamı, Çivici Hamamı
Tire Hamamları
Çanakçı
Hamamı, Hafsa Hatun Hamamı, Karagazi Hamamı, Terziler Hamamı,
Yeniceköy Hamamı, Tahtakale Hamamı, Hekim Hamamı, Molla Arap
Hamamı, Sultan Hamamı, Eski-Yeni Hamam, Şeyh Hamamı, Yanınayak
Hamamı, Mehmed Ağa Hamamı
Kitaplık
>>
Atatürk Evleri Gezi
yazarı fotoğraf sanatçısı ve gazeteci Haluk Özözlü'nün
18.200 km. yol katederek fotoğrafladığı çok geniş
kapsamlı bir çalışma. Kitabı seçkin kitapçılarda bulabilirsiniz.