GEZİYORUM
Bastonlar diyarı,
Devrek
Batı Karadeniz Bölgesi'nin iç kesimlerinde Zonguldak il
merkezinin 60 km. güneydoğusunda yer alan Devrek İlçesi
bastonlarıyla ünlü. İlçe merkezinde bulunan Cumhuriyet
Meydanı'nda bulunan baston yapımını gösteren heykel ve
ilçenin simgesi dev baston ziyaretçileri karşılıyor.
İlçenin en önemli akarsuyu Abant Dağları'ndan doğup
Büyüksu adıyla devam ediyor. İlçe sınırları içinde ülkenin
en zengin ormanları iğne yapraklı çam ağaçları, yayvan
yapraklı çam ve meşe ağaçları, görülesi güzellikler sergiliyor.
Gezilip Görülecek yerler rasında Yedi Göller, Bostandüzü
Şelalesi, Egemenlik Parkı, Madencioğlu Şelalesi, Aksu
Yaylası, 18. Kilometre, Dirgine, Dorukhan, Koca Meşe gibi
mesire yerleri bulunuyor.
Devrek’te doğa sporlarına gönül verenler, yürüyüş, jeep
safari, rafting gibi doğa sporları yapma imkanı bulabiliyorlar.
İlçe ünü yurt dışına taşan bir de el sanatına sahip.
Ata mesleği bastonculukla kendinden söz ettiren Devrek'te
ağaç, ustaların becerileriyle ağaç olmaktan çıkarak sanat
eserine dönüşüyor. Bastonlar özellikle yurt dışından büyük
rağbet görüyor, bir çok devlet adamı tarafından sipariş
ediliyor.
Devrek
Bastonları
Eski bastoncu Mıntıka Çelebi dünyaca tanınan bastonlarını,
yer tornasında elle yaparmış. Ayaklarıyla kıstırdığı kızılcık
ağacı çubuğunu bir ucu sivri ağaç bıçağı altında döndürüp,
yuvarlatır, törpü ile yılan gibi çeşitli motifler işlermiş.
En popüler olan yılan kabartmasını, Mısır savaşı sırasında
İngiliz komutanın koltuğu altındaki bastondan görüp esinlenmiş.
Kızılcık ağacı üzerine kezzapla renk verip telle ısıtarak,
yakı işlemiyle motif ve süsler yapmışlar. Gomalakla cilalayıp
avuca gelen kısmına manda boynuzundan sap takmışlar. Çok
tutulmuş...
El yapımı bastonlarıyla ünlü Latif Küçükler usta, "İyi
bir baston 1-10 gün arasında çıkar. Yaptığımı beğenmezsem,
içime sinmezse bastona takozu vurup kırarım!" diyor.
Saç örme, helezon, yılan, piramit ve budaklı gövde şekilleri,
motifleri var.
En kalitelisi ise "çoban çentik"i bastonu. Meraklısı 8-40
milyon arasında ödermiş.
Kurt, at, kartal başı, çengel, topuz ve ortopedik saplı
olanlar da var.
Güçlü hayvan kafalarının, kullanıcıya psikolojik bir güç
sağladığını ve yılan motifinin tamamen bastonu doldurduğu
için seçildiğini söylüyorlar.
Baba mesleğini sürdüren Rüştü Çelebi ise "Bir baston 150
yıl yaşar, ağaca su yürürken kesilmiş olması lazım. Ağaç
dinlendirilir, suyunu atar, ısıtıp fırında düzeltiriz,
sonra da işlenir.
Kızılcık ağacı dalı mobilya sanayinde kullanılmaz, sık
dokuludur, yanmaya elverişli değildir.
Kızılcık
ağacı meyve verdiği için budanması gerekir, atık malzemedir.
Manda boynuzundan sapını yapar, pabuç kısmına da lokantadan
artan paça kemiğinden bilezik takarız.
Bu şekilde Devrek bastonuyla çöpü ekonomiye kazandırırız..."
diyor. Bastonun kalını ve ağırı kolu yorar, pazu yaparmış.
İnce baston makbul olup taşıyıcılık görevinden çok, kişinin
dengesini ve ahenkli yürüyüşünü sağlarmış.
Rüştü Çelebi: (0372) 556 31 21 - www.bastonmarket.com
|
|
|
“Dostlarınıza baston hediye etmek, onlara uzun ömür dilemenin
en güzel yoludur” sloganıyla yola çıkan Tansel usta, sapı
ceviz, gövdesi kızılcık ağacı, ucu da manda boynuzundan
imal ettiği tamamen el sanatı olan bastonların gövdesinde,
başları sap kısmına doğru dolanmış iki yılan motifi kullanıyor.
Bastonların avuç içine gelen kısımlarında ise kurt, aslan,
at, yılan, kartal başı, atmaca gagası, ördek, flamingo
gibi kuş kafaları, düz saplar, topuzlar bulunuyor.
Tansel Usta: Eski Mahalle Irmak Sokak no 19. Tel 0(372)
556 30 69
Bastonun sanat eserine dönüştüğü Devrek turunuzda Bastoncular
Çarşısında dolaşabilir, yerel ürünlerden hediyelikler
seçebilirsiniz.
Baston ustaları “Her yerde baston yapılır, ama üzerinde
sanatkâr işlemesi varsa ancak o Devrek bastonudur” diyorlar.
|
|
|
Devrek Tarihi
M.Ö. 2000 yıllarına uzanan geçmişe sahip Devrek’te ilk
yerleşik topluluk Kaşgay Türkleri’nin ön ataları kabul
edilen Gagas veya Gaşka’lar olmuşlar. Devrek, Hitit Devletinin
Pala-Tummana eyalet sınırları içinde o dönemde ismi Zaghelli
ya da Zehelli ismiyle anılmış.
İlk çağda Bitinya ve Pontus Krallıklarının elinde, M.Ö.
100’den sonra Roma egemenliği altına girmiş ve Dady-Bra
M.S ları Sebaste ismini almış.
Bizans Döneminde Zalifre adınıyla bilinen Devrek, Kutalmış
oğlu Süleyman Şah’ın komutanlarından Emir Karatekin tarafından
1084’de fethedilmiş. 2. Defa Bizans’tan alınması 1196
yılında Ankara Meliki Muhitdin Mesut tarafından gerçekleştirilmiş.
Selçuklu egemenliğinde Burgu ya da Burglu adını taşımış.
Osmanlı Devleti’nin kuruluş sürecinde 1326’da Hızır Bey
tarafından Osmanlı Beyliğinin sınırları içine katılmış.
Osmanlı kaynaklarında, Devrek’i ele geçiren komutanın
isminden dolayı Hızır Bey ili şeklinde geçmiş.
Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Devrek’in Yedi Divan olarak
bilindiğini yazmış.
Devrek’in gelişimi, 1749’da gümüş madeninin bulunması
ve kervan yollarının güzergâhında yer almasından sonra
olmuş.
1869’da Ereğli’ye bağlı nahiye statüsünde iken 1887 de
Padişahın emri ve iç işleri bakanlığının kararı ile Çaycuma
ve Tefen nahiyeleri ile birleştirilmiş, 3. Sınıf ilçe
durumuna getirilerek, aynı yıl belediye kurulmuş. Bölgede
ilk milli mücadele hareketi Devrek’te başlamış, ilk Müdafaa-i
Hukuk Cemiyeti Devrek’te kurulmuş.
Kurucu başkanı Devrek müftüsü ve Devrek Halveti tekkesi
şeyhi Hacı Abdullah Sabri Efendi, 1.Mecliste Mustafa Kemal
Paşa’nın davetiyle görev almış.
TBMM kararı ile Bolu Sancağı’ndan ayrılmış, müstakil mutasarrıflık
olan Zonguldak’a bağlanmış.
|