GEZİYORUM
Göz boncuklarıyla
ünlü nazarlardan en uzak yer
Nazarköy
İzmir’in
Kemalpaşa ilçesi heykeli bile
dikilmiş olan kirazıyla, ilçeye bağlı olan Nazarköy ise
el yapımı nazar boncukları ile ünlü.
Otantik fırınlarda İzmir’in sıcağına eklenen fırın ateşine
karşı sabırla ve göz nuru dökülerek cam ustası beyler
tarafından üretilen boncuklar Nazarköylü boncukçu kadınlar
tarafından çeşitli renklerde ki boncuklarla, objelerle
tasarlanarak iplere dizilip satışa sunuluyor.
Nazarköy
girişinde yolu ayıran kavşakta kocaman bir nazar boncuğu
sembolü bulunuyor. Nazar boncuğunun karakteristik renkleri
mavi, beyaz, sarı renklere boyanmış çakıl taşlarından
yapılmış olan sembol heykel, aynı zamanda Ege’nin incisi
İzmir’in de sembolü sayılıyor. Nazarköy’ün bir kilometre
kadar içine girenler yolun sağı ve solunda dizilmiş boncuk
dükkân ve tezgâhlarından oluşan çok renkli bir çarşı ile
karşılaşıyorlar.
Hediyelik eşyalar çarşısı
Çarşı bilhassa hafta sonları çok kalabalık oluyor, buna
rağmen boncuk düşkünü
boncuk sever kadınlar haftanın diğer günleri de Nazarköy
boncuk çarşısını yalnız bırakmıyorlar. Yüzlerce çeşit
arasında en hoşa gidenlerini bulmak için tüm dükkânların
tasarımlarını inceliyorlar.
Boncuklar arasında klasik göz boncuğunun çeşitli büyüklükte
olanlarının yanı sıra diğer boncuklarla kombin edilmiş
olanları bulunuyor.
Ayrıca murat diye tanımlanan balık, bereket ve zenginliğin
sembolü nar, uğur sayılan at nalı gibi objelerle de nazar
boncukları tamamlanıyor.
Çeşitler öylesine zengin ki
Günümüzde nazar boncukları ilk etapta dikkati üzerine
çekmek, kötü düşünenlerin kem bakışlarını boncuk üzerine
odaklamak, korunması gerekeni kötü bakışlardan korumak
için kullanılıyor.
Geleneklere göre nazardan korunmak için dökülen kurşun’un
ana tema rengi
sarı olduğu için mavi boncuk buna
emsal olarak sarı boncukla tamamlanarak göz boncuğu oluyor.
Anneler yeni doğan bebeklerinin omzuna göz boncuğu takıyor,
hatta nazar boncuklu bebek arabası bile alan oluyor. Büyüklerden
bizlere gelen ve nazarlardan korunmak için söylenen "41
kere Maşallah" deyişinden hareketle boncukçular,
bebek arabalarına 41 tane göz boncuklu çubuk takıyorlar.
Yeni evlenen gelinler, ev, otomobil, tekne alanlar mutlaka
nazar boncuğunu asmayı ihmal etmiyor. Toplum olarak kem
bakışlarda nazar boncuğunun birçok kez çatladığına kırıldığına
defalarca tanık olup, yakınlarından duyanlar, nazara inandığı
gibi nazardan korkuyor.
Nazar boncuklarının, göz boncuklarının yanı sıra bu çok
renkli şirin dikkat çekici canlı, parlak boncuklarının
bir de süs, aksesuar, hediyelik eşya olarak kullanım alanları
bulmuş olanları var.
Paşa Boncuk'dan Hüsniye Yıldırım, boncuk çeşitleri,
nazar boncuğu, takı çeşitleri, cam boncuk, hediyelik eşyalar
üzerine çalışıyor, sipariş üzerine size özel istediğiniz
gibi tasarımlar hazırlıyor.
Neler yok ki
Gözleri nazar boncuklu kediler, denizatı, balık formunda
olanlar. Tablo çerçevesi, ayna kenarı, saat kadranı göbeği,
duvara asmalık çiçekli saksılar hepsi nazar boncuklu ve
hem süs hem nazarlık işlevi görüyorlar. Ayrıca nazarlardan
uzak olmasını isteyen annelere göre tasarlanmış “oğlumun
odası” tabelası, kolye, küpe, bileklik, hal hal göz boncukları
ile tasarlanmış.
Nazar boncuklu çeşitli kuş, köpek, fil, kaplumbağa gibi
hayvan figürleri de var, buzdolabı magnetleri, anahtarlıklar,
kapı üstlerine asılan deve çanları, termometreler, çapa,
dümen, denizyıldızı, genç kızların çeyizlerinden eksik
etmedikleri şans getirdiğine inanılan boncuklu toplar
da var.
Nazarlıklar
sadece bunlarla sınırlı kalmamış Ulu Önder Mustafa Kemal
Atatürk imzalı tablet bile yapılmış.
Diyelim ki keten ipe dizili objeli bir boncuk tasarımı
beğendiniz, alt boncuklarının rengini soluk veya boncuk
adedini zayıf buldunuz, becerikli boncukçu hanımlara istediğinizi
söyleyince, beğendiğiniz boncuk kompozisyonuna yaptıkları
tadilat veya eklemelerle arzuladığını kombini yaratmış
oluyorlar.
Sırası gelmişken sahibini nazarlardan, kem bakışlardan
koruyuculuğuna inanılan böyle bir boncuk takımı için 15
– 25 TL arası bir fiyat ödeniyor. Boncuk fırınlarında
çalışan göz boncuğu ustalar akşam 17.00’den sonra da çalışmıyorlar.
Cuma günleri Kemalpaşa’nın haftalık pazarı kurulduğu için
gerek mal götürmek ve gerekse çarşı pazar alışverişi yapmak
için pazara gidiyor bu nedenle boncuk üretimine ara veriyorlar.
(Nazarköy gezisi, ocaklarda boncuk yapımıyla devam
edecek).
|