GEZİYORUM
Nar ağaçlarının
kucakladığı hayalet kent, Stratonikaie
Ege'yi Akdeniz'i yıl boyu gezer dururuz.
Yol üzerinde rastladığımız duraklarda soluklanır yola
yeniden koyuluruz. Hedef ya Marmaris, Bodrum veya Fethiye'dir.
Derken bir tabela çarpar gözümüze.
Adeta bir kültür hazinesi olan bir mekanın varlığını haykırırcasına
yoldan 1 km. içerde dikkati çekmeyi keşfedilmeyi bekliyor.
Nar ağaçlarının kucakladığı mermer kalıntılar, yedi hanesi
kalmış köy, küçük müze, asırlık çınarların altındaki kahvesiyle,
bir termik santralin yanında olduğunuzu unutturacak güzellikteki
Stratonikaie, kendisine uzanacak yardım elinin hasretini
çekiyor...
Flim
platolarına taş çıkaracak kadar güzel ve esrarengiz beldelerden
biri de, haritada görülmesi mümkün olmayan, adı belki
daha önce hiç duyulmamış antik Stratonikaie kenti.
Her yaz Marmaris, Fethiye, Göcek, Bodrum'a giderken arşınladığımız
yol üzerinde kendini ustaca gizlemiş Stratonikaie.
Antik kentin kucağında
Stratonikaie'da asırlık tescilli çınarlar altında
geldiğiniz köy meydanında, mavi-beyaz badanalı küçük bir
köy kahvesine rastlarsınız önce.
Köyün tek çeşmesi ile süslenen bu meydan, soluklanmak
için ideal bir yerdir. Nar ağaçlarının çevrelediği antik
kentin gizemini öğrenebileceğiniz tek tük kişiler görebilirsiniz.
Yatağan Termik Santrali'nin yanı başındaki tarihiyle sizi
bir anda fethedecek köyde sessizliği, yalnızlığı, ürpererek
hissedersiniz.
Antik
kentin tam ortasına kurulmuş Eskihisar Köyü'nün ev duvarlarında
bilerek ya da bilmeyerek tarihi taşlar kullanılmış.
Biraz ilerde küçük bir müze ve depo yer alıyor.
Bölgede 1977 yılından bu yana Prof.Dr. Yusuf Boysal sorumluluğunda
kazı çalışmaları yapılmış.
Ödeneğin az olması yüzünden son derece yavaş ilerleyen
çalışmalarda gün ışığına çıkmayı bekleyen bir çok eser
hala toprak altında yatıyor.
Antik kentin üç önemli özelliği var.
Giriş ve çıkış kapılarına sahip üç yanı dağlarla çevrili,
içi de surlarla kaplı. Tarihi kalıntıların hepsi mermer.
Öte yandan, zamanında çevrede bulunan tüm yerleşim bölgelerinin
idari bakımdan bağlı olduğu Stratonikaie'nın bir eyalet
merkezi olması, antik kentin önemini daha da arttırmış.
Stratonikaie'da 30.000 m2'lik bir alan üzerine inşa edilmiş,
100x300 metrelik spor akademisinin dünyada bir eşine daha
rastlanmadığı bilimadamlarınca belirlenmiş.
Çevrede bulunana diğer antik kalıntılar ise Gynassion,
Buleteriom, Hipodrom, tapınak, tiyatro ve şehir meclisi,
günümüze gelebilen eserler arasında yer alıyor.
Çeşitli uygarlıklara tanık olmuş Stratonikaie'nın tarihini
kanlı savaşlar oluşturmuş.
Köy
girişinde yer alan türbeli caminin öyküsü konuya açıklık
getirecek türden.
Bizanslılarla çarpışan Mencebeyliler savaşta Ahmet Gazi
Han'ın oğlu Hacı Şaban'ı şehit vermişler.
Bundan sonra Bizanslılara ait olan kilise alınarak Ahmet
Gazi Han tarafından oğlunun anısına camiye dönüştürülmüş.
Cami ve türbenin bugünkü hali ise içler acısı durumda.
Son yıllara kadar, kapısı olan kendini taşıyabilir durumdaki
cami ilgisizlik bakımsızlık ve depremin yarattığı tahribat
neticesinde büyük bölümü yıkılarak tahrip olmaya devam
ediyor.
|
|
|
Kültür
varlıklarımızdan biri olan caminin önceki ve 07/2003'teki
hali
|
Eskihisar
zor durumda
Eskihisar Köyü 3 kez yer değiştirmiş.
Talihsiz köy 1957 yılında 450 haneymiş. Daha sağlam bir
zemine oturmak ve altındaki tarihi eserleri kurtarmak
amacıyla yerleşim 2 km. yukarıya taşınmış.
İmar ve İskan Bakanlığı'nın bu kararı üzerinden 17 sene
geçtikten sonra toprakların altında bu sefer de linyit
bulunduğu için köy yeniden yer değiştirmek zorunda kalmış.
1985 yılında ise son yerinden iki km batıya taşınan köy,
üçüncü kez yeniden kurulmuş.
Göçebe köyün en büyük derdi, kömür yataklarındaki kazılar
yüzünden dipten gelen su yollarının bozulması ve tüm kuyuların
kuruması.
Eylül 2002'de yedi hanenin yaşadığı köyde sadece bir çeşme,
terk edilmiş yıkık dökük evler, kömür havzasından yağan
tozlarla saçları ağarmış bir ihtiyar görüntüsüne sahip
hayalet bir köy kalmış.
Stratonikaie'nin Tarihçesi
Kent,
İ.Ö.III. yy'da kurulmuştur. Suriye kralı I.Selcukos eşi
Stratonike'yi oğlu Antiokhos'a verdi. Antiokhos'da önce
üvey annesi sonra eşi olan Stratonike adına kenti kurdu.
Gezgin yazar Strabon'a göre çok güzel yapılarla donatılan
kent bilinmeyen bir tarihte Rodos'a armağan edildi. Rodos
bu kenti yine bilinmeyen bir tarihte kaybetti. İ.Ö. 197'de
tekrar ele geçirdi.
İ.Ö. 167'de Roma Senatosu'nca Kariya'nın bağımsızlığına
karar verilince Rodos egemenliği sona erdi. Kent İ.Ö. 88'de
Mithriadates'in eline geçti. İ.Ö. 40'da Labienus Partların
başında kenti ele geçirmeye çalıştı. Yapılan kazılarda ele
geçirilen sikkelerden stratonikia sikkelerinin Rodos'tan
bağımsızlığını kazandığı İ.Ö. 167'den itibaren basılmaya
başlandı ve Gallaienus (İ.S. 253-268) zamanına kadar devam
ediyor. Kente giriş kapısından itibaren başlayan kutsal
yolun kenarında yer alan oda mezarlar vardır. Giriş kapısından
başlayan kutsal yol, Nekropohden geçmekte ve Lagina'daki
Hekate Kutsal Alanı'na ulaşmaktadır.
Meraklısına not
Çevredeki tatil köylerinin çokluğu güzergahın yoğunluğu
dikkate alınırsa, köy turizm amaçlı, günü-birlik molalar
için durak olarak kullanılabilir.
Terk
edilmiş, yıkık dökük ahşap evler, küçük bir tamir bakımla
turistik eşya dükkanı olarak hizmet verebilir. Antik kentten
elde edilin nar ve içecekler, Milas halılarıyla çeşitlendirerek
turistlere sunulabilir. Mekan bugünkü haliyle bile fotomodel
çalışmalarına moda çekimlerine kliplerin çekim platosu olabilir.
Aynı ortamda yapılacak restorasyonla film platosuna dönüştürülebilir
ve bu şekilde gözlerden uzak hiç kimsenin rahatsız etmediği
rahat çalışılır bir ortama kavuşulabilir.
|