GEZİYORUM
Dünyanın Çin Seddi'nden sonra en uzun surlarına
sahip, 26 medeniyete beşiklik etmiş tarihi kent Diyarbakır
Güneydoğu Anadolu'nun tarihi kenti Diyarbakır, Dicle vadisi
üzerinde yer alırken, kenti çevreleyen Dünyaca ünlü Diyarbakır
Kalesi, uzunluğu beş km yi geçen görkemli surları, camileri,
hanları, medreseleri, evleri ile Bizans, Selçuklu, Osmanlı
eserlerini bünyesinde barındırıyor.
Diyarbakır’da görülmesi gereken yerler gezimize kenti
çevreleyen surlardan başlıyoruz.
Diyarbakır
Surları
Diyarbakır'ın doğal arazi yapısını çevreleyen Diyarbakır
Kalesi, Dış kale ve İç kale olarak anılırken, yer yer
12 metreye varan yükseklik, 3 ila 5 metre kalınlık ve
beş km yi aşan uzunluktaki surlar tüm görkemini günümüzde
de sürdürüyor.
Surlar üzerinde bulunan Evli Beden ve Yedi Kardeş burçlarındaki
yazı bordürleri, çift başlı kartal, aslan kabartmaları
dikkat çekiyor. Dış kalenin dört yöne açılan Harput Kapısı,
Urfa Kapısı, Mardin Kapısı ve Su veya Dicle Kapısı olarak
adlandırılan Yeni Kapı önemini koruyor.
Mardin Kapısı doğusunda yer alan ve surlar üzerinde ki
en büyük, en eski olma özelliğine sahip olan Keçi Burcu,
içinde 11 kemer ve dehliz barındırıyor.
Yedikardeş Burcu yanında bulunan Nur Burcu ise Selçuklu
devri eserlerinden olup koşan at, kadın, aslan, geyik
gibi figürler bulunuyor.
Günümüzde çeşitli yenileme çalışmaları ile tahrip olan
kısımları onarılıp daha bakımlı hale gelen sur kapılarından
kentin çeşitli yönlerine giriş çıkış imkanı bulunuyor.
Diyarbakır Arkeoloji Müzesi
1934 yılında Zinciriye Medresesinde açılan müze 1985 yılında
Elazığ Caddesi üzerindeki yeni binasına taşınmış. Müzede
Neolitik Çağdan itibaren Eski tunç, Asur, Urartu, Helenistik,
Roma, Bizans, Artuklu, Selçuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı
devirlerine ait kazı çalışmalarından çıkarılan ve sahiplerinden
satın alma eserlerle yöresel etnografik değer taşıyan
parçalar sergileniyor.
Gazi Köşkü
16
Şubat 1916 yılında Mustafa Kemal Kolordu Komutanı olarak
Diyarbakır Doğu cephesine gönderilmiş. Ön araştırma ekibi
Mart ayında M. Kemalin Diyarbakır'da rahatça çalışabileceği
ve yatıp kalkabileceği uygun bir yer aramış ve sur dışında
yer alan Semanoğlu Köşkü seçilmiş.
Diyarbakır evi özelliklerinin taşıyan, iki katlı, siyah
beyaz sur taşından yapılma bu ev, 5 Nisan 1926 yılında
Mustafa Kemal'e Diyarbakır Belediyesi tarafından hediye
edilmiş. Günümüzde müze ev ve çevresi önemli sayıda ziyaretçi
ağırlıyor.
Tarihi özelliğinin yanı sıra gerek havası, gerekse manzarası
ile kentin önemli mesire yeri olarak rağbet görüyor.
Komutan Atatürk Müzesi
İç kalede yer alan ve 1916 yılında Atatürk tarafından
Kolordu Karargâhı olarak kullanılan Komutan Atatürk Müzesi
de, Atatürk ve döneme ait fotoğrafları barındırıyor. Yapı
mimarisi, estetik giriş merdivenleri, pencere stili ile
dikkat çekiyor.
Ziya Gökalp Müzesi
Türk filozofu ve fikir adamı Ziya Gökalp doğduğu ev müze
olarak düzenlenmiş ve ziyarete açılmış. İki katlı avlu
içinde ki müze evde Ziya Gökalp’ın kullandığı bazı eşyalar,
kitapları, el yazı eserleri, fotoğraflar sergileniyor.
Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi
Ünlü şairlerimizden olan Cahit Sıtkı Tarancı’nın kültür
müzesi haline getirilen doğduğu evde şairin eşyaları,
kitap ve el yazmaları ile Diyarbakır ev yaşantısında kullanılan
etnografik değerler teşhir ediliyor.
Ulu
Camii ve Diğer Camiler, Medreseler, Hanlar
Kent’in İslam orduları tarafından fethi sonrasında görkemli
bir kilise olan Mar-Toma camiye çevrilmiş. Selçuklular döneminde
onarım göre eser, önemli bir yangınla tahrip olmuş.
Yeniden onarılan tarihi ve anıtlar yapı topluluğu olarak
tanımlanan kompleksin çevresinde yer alan medreseleri, minaresi,
avlusu, kemerleri, güneş saati gibi daha birçok görülecek
özelliği bulunuyor.
Kentteki diğer camiler arasında, Behrampaşa, Melik Ahmet
Paşa, Şeyh Matar, Fatih Paşa, Hüsrev Paşa, Hazreti Süleyman,
Safa, Ali Paşa, Selahaddin-i Eyyubi Camii yer alıyor.
Medreseler arasında Zinciriye, Mesudiye, Ali Paşa, Muslihiddin
Lari türbeler ise Sultan Süceaddin, Şeyh Abdülcelil, Lale
Bey, Fatih Paşa, Özdemir Oğlu Osman Paşa, Zincirkıran, İskender
Paşa, Sarı Saltuk, Sahabeler, Arap Şeyh Türbesi bulunuyor.
Kentte, Meryem Ana Kilisesi, Mar Thoma, Kırklar, Saint George,
Saint Teodoros Kiliseleri görülüyor.
Deliler Hanı, Hasan Paşa Hanı, Çifte Han 1527, 1572 tarihlerine
dayanan geçmişine rağmen günümüzde işlerliğini koruyarak
turizme hizmet veriyor.
Antik Yerleşmeler
Antik Yerleşmeler arasında bulunan Dakyanus Harabeleri,
Zülkarneyn Kalesi Harabeleri, Atak Şehri Kalıntıları, Artuklu
Saray Kalıntısı doğanın ve zamanın tahribatına karşı ayakta
kalmaya çalışıyorlar.
Çayönü Arkeolojik alanı, Grikihaciyan Höyüğü, Yayvantepe
Höyüğü, Üçtepe Höyüğü özellik ve arazi oluşumu nedeniyle
ziyaret edilen yerler olarak ilgi çekiyor.
Köprüler
Diyarbakır’da görülmesi gereken köprüler in başında on gözlü
köprü de denilen Dicle Köprüsü kentin Güneyin de üç km mesafede
bulunuyor. Köprü hem kendi mimarisi hem de Diyarbakır’a
olan panoramik manzarasıyla göz okşuyor.
Bir başka ünlü köprü ise adına besteler yapılan Malabadi
Köprüsü. Silvan İlçesine 22 km uzaklıkta, Batman Çayı üzerinde
bulunan köprü Dünyadaki taş köprüler arasında en geniş kemerli
unvanı taşıyor. Diyarbakır’a gelen turistlerin önemli uğrak
yerlerinden biri olan ve her iki yanından kemer içindeki
odalara inme imkânı olan köprü, günümüzde kullanılıyor.
Bölgede ki araç trafiği Malabadi Köprüsü yakınına yapılmış
olan yeni köprüden geçiyor.
Diyarbakır’da ki bir başka köprü ise kentin 20 km Kuzeyinde
ki Deve Geçidi Köprüsü. Diyarbakır’da ki mağaralarda arasında
Hilar Kayalıkları, Birkleyn Mağaraları, Hassuni Mağaraları
yer alıyor.
Silvan
Altta bulunan fotoğraflarda Atatürk'ün askerleriyle beraber
Silvan'a gelişinde tüm israrlara, davetlere rağmen asker
cadırda kalırken benim sizlerde kalmam doğru olmaz diyerek
arazide kurulan çadırda geceyi geçirmiş. Daha sonraları
çadır yeri, Atatürk'ün konakladığı yer olarak bir etrafı
çevrilip, taş dikilerek işaretlenmiş.
|