GEZİYORUM
Pide
Cenneti, Sakin Şehir Yenipazar
Milli
Mücade’de büyük varlık gösteren Yörük Ali Efe’si, Sekiz
köşe şapka modeliyle ünlü, son yıllarda yavaş şehir, sakin
şehir, kısaca yaşanılacak şehirler arasına giren, içi ayrı,
dışı ayrı zengin değerlerle dolu Yenipazar.
Aydın iline bağlı Yenipazar ilçesi, il merkezine 41 km mesafede
bulunuyor. İlin doğusunda, Büyük Menderes Irmağının güney
kıyısında yer alan Yenipazar, geçmiş dönemlerde Orthasia
antik kentine ev sahipliği yapmış. Aydın Denizli yolunda
ki Yenipazar Kavşağından sekiz km içeri girince, büyük şehirleri
geçerken üzerinize doğru gelen binalardan kurtuluyor, ferah,
aydınlık, sevimli dost bir ilçeye giriş yapıyorsunuz.
İlçe meydanını Yörük Ali Efe Heykeli taçlandırıyor.
Ziyaret gününüz Çarşamba ise heykelin arka sokağına kurulan
çarşı pazarı yavaş şehri biraz olsun hareketlendiriyor.
Pazarın yanından yukarı doğru tırmanan son derece dik ve
sayısı bir hayli çok renkli taş basamaklar sizi piknikçilerin
mesire yeri olan Değirmenli Tepe’ye çıkarıyor.
Araçla çıkış yoluna sahip bir de yel değirmeni bulunan Değirmen
Tepe, ilçenin bütününü, göz alabildiğince uzanan değirmenli
panoramayı, tertemiz, botanik kokulu, serin esintiler eşliğinde
seyir imkânı sunuyor.
Çam ağaçlıklı tepede kurulu kafe ve ahşap piknik masaları
tüm yorgunluğu unutturacak kadar bonkör davranıyor, nostalji
yaşatıyor.
Bir başka mola yeri de ilçe merkezinde bulunan park, Yenipazarlıların
vakit geçirdikleri nefes borusu görevi görüyor.
Kahvelerden dışarı taşan sokak masalarında kendi halinde,
okey oynayan, çaylarını yudumlayan yaşlı beylerle karşılaşıyor,
sıcak, içten, misafirperver, yardımsever kişiler görüyorsunuz.
Yolunuz Belediye Binası tarafına doğru devam ederse bu defa
yürüme mesafesinde Yenipazar Yörük Ali Efe Müzesine ulaşıyorsunuz.
Yörük Ali Efe Müzesi
Yemyeşil bir bahçe girişte önce Yörük Ali Efe’nin heykeli,
sonra mezarı önünden geçerek iki katlı müze binasına arka
bahçe tarafından giriş yapıyorsunuz. Mimarisi ile imrenilecek
bir yapı olan müzede dönemin eşyaları, Yörük kitaplığı,
Yörük Ali Efe’nin yaşantısını yansıtan kompozisyonlar, objeler
sergileme başarışı ile göz dolduruyor.
Müze ücretsiz gezilebiliyor.
Yörük Ali Efe Caddesi üzerinde bulunan ve 19. yüz yıl sonunda
yapılan Yörük Ali Efe'ye ait ev 1980'li yıllarda çıkan bir
yangınla tamamen yanmış, yangından sonra bina ve bahçesi
kaderine terkedilmiştir.
1995 yılında Aydın İl Kültür Müdürü Özgen Karaca Başkanlığındaki
Aydın Valiliği Kültür Komisyonu, Milli Mücadelede işgalci
güçlere karşı silahlı direnişin Aydın'daki önderi Yörük
Ali Efe'nin evinin restore edilip, Müze Ev olarak yeniden
yaşama geçirilmesini ve gelecek kuşaklara aktarılmasını
önermiş, Aydın Valiliği'nce Kültür Bakanlığı'na sunulmuş.
Bu arada Yörük Ali Efe Evi bütününden daha önce ayrılan
7 parsel nolu taşınmaz da kamulaştırılarak bahçeye dahil
edilmiş, sonradan yapılan bina ve sundurmalar yıkılarak
bahçe eski özgün haline dönüştürülmüştür.
Bahçede gişe, bekçi odası ve ziyaretçilere hizmet verecek
tuvaletleri bulunduran ikinci bir yapı gerçekleştirilmiş,
sığınak onarılmıştır. Eski bademlik evi olarak bilinen müştemilat
binası da onarılıp kır kahvesine dönüştürülerek ziyaretçilere
hizmet amacı güdülmüş.
Bir bölümü yıkılan bahçe duvarları onarılmış, yeniden yapılmış,
bahçe tanzimi tamamlanmıştır. Yenipazar mezarlığında bulunan
Merhum Yörük Ali Efe’nin mezarı ise Bakanlar Kurulunun 29.08.2000
tarih ve 2000/1252 sayılı kararları ile Müze Bahçesine nakledilmiş.
Yenipazar Elmas Pideleri
Günümüzde verimli, sulak topraklar üzerine kurulu Yenipazar,
kendinden diğer özellikleriyle de söz ettiriyor.
Aydın ili deniz seviyesinden den 60 metre yükseklikte, baharı
erken karşılayan ılıman Ege iklimi etkisi ve etrafı Aydın
ve Menteşe dağlarıyla çevrili olunca, Yenipazar da korunaklı
konumuyla ürünlerin en lezzetlilerini yetiştirme imkânı
bulmuş. Bunun bir damak zevkine yansıması olarak da çevresinde
ki diğer ilçelerin arasından sıyrılıp pide konusunda önemli
mesafe kat etmiş.
Büyük şehirlerde bile göremeyeceğimiz kapasitede ki pide
salonunda çeşit çeşit pidelerle sadece Yenipazarlıları değil
İzmir, Aydın, Nazilli, Bozdoğan, Karacasu, Koçarlı, Denizli,
Muğla gibi diğer yerleşimlerden, transit yolculardan pide
sever misafirleri kabul eder olmuş.
Peynirli, yumurtalı peynirli, kavurmalı, kıymalı, açık kapalı
pideler, sıcak soğuk salatalar ve tüm pidelerin üzerine
tatlı niyetine yenilen tahinli kaymaklı pidelerin tadı,
Yenipazar’a sadece pide yemek için geliş nedeniniz olacak
nefasette.
Elmas Pide&Cafe Mustafa Elmas Hükümet Mah. Atatürk
Caddesi No 31 Gsm: 0.532 447 20 44
Pide konusuna Yenipazar bölümünün "Ne Yenir" sayfasında
daha detaylı devam etmek üzere Yenipazar’a has özellik taşıyan
bir başka sanat dalına geçiyoruz.
Yenipazar'ın
ünlü Sekiz Köşe Şapkaları
Her yıl heyecanlı Deve Güreşlerine sahne olan bölgede deveci
ağalarının karakteristik bol pantolonu, yeleği, omuzlarına
bağladıkları poşu su, körüklü çizmeleri üzerine giydiği
sekiz köşe şapkaları ile de ünlenmiş. Kaybolan mesleklerden,
el sanatlarından biri olan sekiz köşe şapka yapımını sürdüren
son ustalar ilk günkü heyecanla şapkalarına sahip çıkarken,
balık sırtı deseni veya siyah, lacivert düz renk kumaşlara
çizdikleri patronla kalıp üzerinde hazırladıkları şapkaları,
iki saat gibi bir sürede bitirip 25 TL ücretle sipariş sahiplerine
sunuyor.
Türkiye'nin her yerinden arayanların istek üzerine yaptığı
şapkaları adreslerine ulaştırıyorlar.
Cittaslow Efe Şapka Nedim Samancı
Atatürk Cadddesi. Gsm: 0.542 516 64 94
Çevrede Gezilip Görülecek yerler
Arpaz Kulesi ve yapı grubu
Aydın antik kent sayısı bakımından oldukça zengin.
Bunların neredeyse tamamı gün içinde gidip görüp dönebilecek
yakın mesafelerde yer alıyorlar.
Yenipazar İlçesi’nin beş kilometre doğusunda Orthasia, Bozdağan’da
Piginda, Çine, Alabanda, Gerga, Didim, Magnesia, Karacasu’da
Aphrodisias ve Aphrodisias Müzesi yer alıyor.
Karpuzlu’da Alinda, Koçarlı’da Amyzon (Mazın) Kalesi, Cihanzade
Mustafa Bey Kulesi, Cin Cin’de 18. yy kalesi, Köşk’de
Euhippe antik kentin küçük kalıntılar bulunuyor.
Kuşadası Pygela, Andız Kulesi, Osmanlı dönemi Öküzpaşa Kervansarayı,
Kuyucak’da Antiokheia antik kalıntıları, Söke Myus, Samson,
Priene, Sultanhisar’da Nysa, Nazilli’de Mastaura, Esenköy’de
Harpasa, Aydın Müzesi, Milet Müzesi, Aydın Tralleis diğer
antik kentler olarak sayılabilir. Bunlar arasında Yenipazar
ilçesine çok yakın olan Esenköy de şato benzeri bir kule
ve konak var ki mutlaka görülmeyi hak ediyor.
Arpaz
Kalesi (Arpaz Beyleri Konağı)
Nazilli’ye bağlı Esenköy’de bulunan yapı grubu, Karya kenti
Harpasa Kalesi eteklerine kurulmuş.
Çiftlik sahibi Arpazlı Hacı Hasan Bey’in 19.yy başlarında
II. Mahmud döneminde Rodos’dan getirdiği yapı ustaların
yaptırdığı yapılarda güvenlik kulesi, ambar, ahırlar ve
müştemilatlar yer alıyor.
ilk iki katın pencereleri taş örülü olup, ok atmak için
ince yarıklara sahip. Taş yapı kulenin çatısı bakımsızlıktan
çökünce yağış alan kule içi ara katları, ahşap merdivenleri
çürümüş, köşelerde yer alan silindirik çıkmalarda yıkılmalar
başlamış.
Pamukkale Üniversitesi ‘den gelen uzmanlar kule arkasında
yer alan Arpaz Beyleri Konağı için yaptıkları ölçüm ve incelemelerle
yenileme ön hazırlıklarına başlamışlar.
Mayıs 2016 tarihi itibariyle otların bürüdüğü yapı grubu
acil müdahale bekler durumda görünüyor. Arpaz Kulesi yapı
grubunu, bu harap haliyle bile birçok turist kafilesi, yıl
boyu görmeye geliyor.
|